Zasady rozliczeń związanych z sądowym podziałem majątku wspólnego małżonków w kontekście postanowienia Sądu Najwyższego sygn. akt: I NSNc 245/21 z dnia 18.11.2021 r.
Dzisiejsza publikacja będzie opisywać zagadnienie związane z zasadami rozliczeń w ramach sądowego podziału majątku wspólnego małżonków. Całość zagadnienie będzie opisana przez pryzmat ciekawej tezy orzeczniczej Sądu Najwyższego, który w postanowieniu z dnia 18 listopada 2021 r., sygn. akt: I NSNc 245/21 – dalej „postanowienie SN”, zajął istotne stanowisko w sprawie rozliczeń.
Spis treści
- 1 Dlaczego właściwe określenie zasady rozliczeń związanych z sądowym podziałem majątku wspólnego małżonków jest tak istotne?
- 2 Na co zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w kontekście zasad rozliczeń pomiędzy małżonkami przy sądowym podziale majątku wspólnego?
- 3 Jakie jest jeszcze ważne stanowisko Sądu Najwyższego w kontekście podziału majątku wspólnego małżonków?
- 4 Podsumowanie
Dlaczego właściwe określenie zasady rozliczeń związanych z sądowym podziałem majątku wspólnego małżonków jest tak istotne?
To właśnie przyjęcie odpowiednich zasad związanych z rozliczeniami w ramach sądowego podziału majątku wspólnego, jest niezwykle istotne w kontekście interesów prawnych i finansowych każdego z małżonków. Dlatego też warto jest czerpać z dobrodziejstwa orzecznictwa w tym zakresie – szczególnie w odniesieniu do orzecznictwa Sądu Najwyższego.
Na co zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w kontekście zasad rozliczeń pomiędzy małżonkami przy sądowym podziale majątku wspólnego?
W tym miejscu warto jest przywołać za składem orzekającym – „Zasadą jest, że rozliczeń z wydatków i nakładów dokonuje się przy umownym lub sądowym podziale majątku wspólnego. Gdy chodzi o postępowanie sądowe, zakres kognicji sądu został zróżnicowany. Sformułowanie, że każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, przemawia za tym, iż w tym zakresie sąd orzeka także w razie braku wniosku zainteresowanego małżonka. Z kolei, sformułowanie, że małżonek może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swego majątku osobistego na majątek wspólny (art. 45 § 1 zd. 2 k.r.o.), oznacza, iż w tym zakresie sąd orzeka tylko na wniosek zainteresowanego małżonka. Z kolei, sformułowanie, że małżonek może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swego majątku osobistego na majątek wspólny (art. 45 § 1 zd. 2 k.r.o.), oznacza, iż w tym zakresie sąd orzeka tylko na wniosek zainteresowanego małżonka.” – tak postanowienie SN.
Dodatkowo warto jest wskazać, że podobne stanowisko zajął również Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 15 lutego 2018 r., sygn. akt: I CSK 215/17.
Jakie jest jeszcze ważne stanowisko Sądu Najwyższego w kontekście podziału majątku wspólnego małżonków?
W tym miejscu warto jest zwrócić na dwie ciekawe tezy Sądu Najwyższego, który w postanowieniu z dnia 16 marca 2018 r., sygn. akt: IV CSK 105/17 wskazał, że: „dokonując podziału majątku, który był objęty wspólnością ustawową, sąd może przyznać należące do tego majątku udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością byłemu małżonkowi niebędącemu wspólnikiem tylko za jego zgodą”
Podsumowanie
Zagadnienie to jest niezwykle istotne z punktu widzenia interesów każdego z małżonków. Warto jest wykorzystywać tezy orzecznicze Sądu Najwyższego do argumentacji i przedstawienia racjonalnych stanowisk w kontekście prowadzonych sporów na gruncie podziału majątku wspólnego małżonków, które po postępowania występują w praktyce coraz częściej i co do zasady stanowią trudne zagadnienie do rozstrzygnięcia.
- Opublikowano w: Dochodzenie roszczeń, Kodeks cywilny, Podział majątku, Prawo handlowe
Przedmiot postępowania o podział majątku wspólnego małżonków w kontekście postanowienia Sądu Najwyższego sygn. akt: II CSK 583/12 z dnia 26.06.2013 r.
Dzisiejsza publikacja będzie traktować o zagadnieniu związanym z przedmiotem postępowania o podział majątku wspólnego małżonków. Powyższa problematyka zostanie poruszona w kontekście istotnego postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2013 r., sygn. akt: II CSK 583/12 – dalej „postanowienie SN”, w którym skład orzekający dokonał trafnej wykładni, która zasługuje na szczególne uwzględnienie.
Czym jest przedmiot postępowania o podział majątku wspólnego małżonków?
W tym miejscu warto jest wskazać, że co do zasady przedmiotem postępowania o podział majątku wspólnego małżonków jest majątek, który był objęty wspólnością majątkową i istniał w dacie jej ustania.
Na co zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w kontekście przedmiotu postępowania o podział majątku wspólnego małżonków?
Warto jest przywołać za stanowiskiem składu orzekającego, że „Ruchomości i nieruchomości wchodzące w skład majątku w tej dacie muszą jednak istnieć w dacie dokonywania podziału, bowiem decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia mają okoliczności istniejące w dacie zamknięcia rozprawy (art. 316 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.). Sąd ma obowiązek orzeczenia o przyznaniu jednemu z byłych małżonków istniejących składników majątkowych i dokonania rozliczenia ich wartości. Składniki bezprawnie zniszczone lub zbyte przez jednego z małżonków podlegają rozliczeniu, natomiast składniki zużyte w toku normalnego używania nie są uwzględniane. Tożsama sytuacja zachodzi w wypadku, gdy prawo własności całej nieruchomości lub jej części stanowiące majątek wspólny w czasie ustania wspólności majątkowej, zostaje utracone przez byłych małżonków po tej dacie, a przed dokonaniem podziału.
Może być to wynikiem takich zdarzeń prawnych, jak przejście własności nieruchomości na osobę trzecią ex lege, uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, a także – jak w sprawie niniejszej – skutecznego odwołania darowizny. Odwołanie to, będące jednostronną czynnością prawną darczyńcy, wywiera wprawdzie jedynie skutek obligacyjny, jednakże z chwilą złożenia oświadczenia przez obdarowanego o zwrotnym przeniesieniu prawa własności lub uprawomocnienia się wyroku zastępującego to oświadczenie (art. 64 k.c. i art. 1047 k.c.) następuje skutek rzeczowy, co prowadzi do definitywnego zniesienia stosunku prawnego powstałego w wyniku zawartej umowy darowizny i przywraca w zakresie prawa własności taki stan prawny, jaki istniał przed jej zawarciem. Brak jest zatem w takim wypadku podstaw do objęcia nieruchomości lub jej części podziałem majątku wspólnego, skoro byli małżonkowie lub jeden z nich utracili w części albo w całości prawo własności nieruchomości na rzecz osoby trzeciej.” – tak postanowienie SN.
Podsumowanie
To istotne stanowisko Sądu Najwyższego jednoznacznie wskazuje, jak składy orzekające podchodzą do tematyki związanej z przedmiotem postępowania o podział majątku wspólnego małżonków. Warto jest pamiętać o ciekawych i ważnych stanowiskach zawartych w postanowieniach lub wyrokach Sądu Najwyższego, gdyż dostarczają nam one nieocenionego materiału do analizy właściwych kierunków postępowania – również w kontekście prowadzenia spraw naszych Klientów.
- Opublikowano w: Dochodzenie roszczeń, Kodeks cywilny, Nieruchomości, Podział majątku
Zagadnienie sprzeczności interesów w sprawach o podział majątku wspólnego małżonków w kontekście wyroku Sądu Najwyższego sygn. akt: I CSK 3175/22 z dnia 10.10.2022 r.
W dniu dzisiejszym poruszymy zagadnienie związane z kwestią sprzeczności interesów w sprawach o podział majątku wspólnego w kontekście istotnego wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2022 r. Wyrok ten jest o tyle istotny, że jednoznacznie rozstrzyga o kwestii sprzeczności, która często może pojawiać się jako argument lub kontrargument strony w postępowaniu o podział majątku wspólnego małżonków.
Spis treści
- 1 Czym jest sprzeczność interesów w sprawach o podział majątku wspólnego?
- 2 Czy występuje sprzeczność interesów w sprawach o podział majątku wspólnego małżonków?
- 3 Przegląd najciekawszych tez, które traktują o tematyce braku występowania sprzeczności interesów w sprawach o podział majątku wspólnego małżonków. Na co należy zwrócić uwagę w tego typu postępowaniach?
- 4 Podsumowanie
Czym jest sprzeczność interesów w sprawach o podział majątku wspólnego?
Sprzeczność interesów w sprawach o podział majątku wspólnego jest to domaganie się zniesienia współwłasności i jednoczesne prezentowanie odmiennych zapatrywań co do sposobu dokonania zniesienia współwłasności – tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2011 r., sygn. akt: II CZ 120/11.
Czy występuje sprzeczność interesów w sprawach o podział majątku wspólnego małżonków?
W tym miejscu należy jednoznacznie odpowiedzieć, że sprzeczność interesów w tego typu postępowaniach nie występuje. Pogląd taki jest szeroko prezentowany przez składy orzekające Sądu Najwyższego.
Przegląd najciekawszych tez, które traktują o tematyce braku występowania sprzeczności interesów w sprawach o podział majątku wspólnego małżonków. Na co należy zwrócić uwagę w tego typu postępowaniach?
Tytułem przykładu należy wskazać na takie tezy jak np.:
- w sprawach o podział majątku wspólnego nie zachodzi sprzeczność interesów uczestników domagających się podziału, niezależnie od postulowanego przez nich sposobu wyjścia ze wspólności i rozdysponowania składników majątku – tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2022 r., sygn. akt: I CSK 3175/22;
- w sprawach m.in. o zniesienie współwłasności nie występuje sprzeczność interesów między uczestnikami postępowania domagającymi się zniesienia współwłasności a prezentującymi jedynie odmienne zapatrywania co do sposobu dokonania zniesienia współwłasności. W takiej sytuacji uzasadnione jest rozstrzygnięcie o kosztach postępowania na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., a więc z zastosowaniem przewidzianej tym przepisem zasady – tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2011 r., sygn. akt: II CZ 120/11;
- samo wniesienie apelacji przez jednego z uczestników postępowania o podział majątku wspólnego, który kwestionuje poszczególne postanowienia konkretyzujące sposób wychodzenia ze wspólności, nie oznacza, że pomiędzy nim a pozostałymi uczestnikami zachodzi sprzeczność interesów – tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 2012 r., sygn. akt: IV CZ 13/12;
- w sprawach o podział majątku wspólnego sprzeczność interesów, nie występuje nawet wówczas, gdy uczestnicy postępowania wskazują różne sposoby podziału tego majątku i zgłaszają w tym zakresie odmienne wnioski. Osoby uprawnione mogą dążyć do zniesienia wspólności w taki sposób, jaki jest ich zdaniem najkorzystniejszy i nie ma to znaczenia dla oceny, że ich interesy są wspólne i niesprzeczne – tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 2012 r., sygn. akt: IV CZ 13/12.
Podsumowanie
Sprzeczność poglądów związanych ze sposobem podziału majątku często występuje w postępowaniach o podział majątku wspólnego małżonków, jednakże sprzeczność interesów jako takich już nie. Jak zostało to wykazane w bogatym orzecznictwie Sądu Najwyższego takiej sprzeczności interesów nie ma w sprawach podziałowych związanych z majątkiem wspólnym małżonków. Warto jest zawsze o tym pamiętać i należycie zgłaszać oraz argumentować swoje poglądy lub roszczenia. Do tego niezbędna jest właściwie przygotowana taktyka procesowa w tym zakresie – o czym szerzej w kolejnej publikacji.
- Opublikowano w: Dochodzenie roszczeń, Kodeks cywilny, Podział majątku, Rozwód
Rozstrzygnięcia w postępowaniu o podział majątku wspólnego małżonków w kontekście wyroku Sądu Najwyższego sygn. akt: I CSK 408/15 z dnia 12.05.2016 r.
W dzisiejszej publikacji skupimy się na zagadnieniu, które ma niezwykle istotne znaczenie dla uczestników postępowania o podział majątku wspólnego małżonków. W publikacji wskażemy jakie kwestie są rozstrzygane przez sąd oraz dlaczego tak ważne jest obranie właściwej taktyki procesowej przez pełnomocnika, który chroni interesów małżonka danego małżonka.
Spis treści
Jak kwestie rozstrzygane są w postępowaniu o podział majątku wspólnego małżonków?
Za stanowiskiem Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2016 r. warto jest wskazać, że w postępowaniu o podział majątku wspólnego, rozstrzygane są kwestie nie tylko związane z podziałem poszczególnych składników majątkowych i rozliczeniem finansowym w postaci dopłat czy spłat, ale również:
- rozpoznawane są zgłoszone przez wnioskodawcę i uczestników roszczenia dotyczące nakładów na majątek wspólny z majątków odrębnych (obecnie osobistych) małżonków oraz
- ich żądania wynikające z nakładów i korzystania z tego majątku po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej.
Dodatkowo należy powtórzyć za stanowiskiem Sądu Najwyższego, że kompleksowość i zarazem w wielu wypadkach integralność postanowień co do istoty w tego rodzaju sprawach powoduje, że w razie uznania zasadności zarzutów w ramach kontroli instancyjnej, w sytuacji gdy wadliwe orzeczenie w zaskarżonej części wpływa na sposób podziału i ostateczne rozliczenia, zachodzi podstawa do uchylenia postanowienia sądu pierwszej instancji w całości.
Dlaczego właściwa taktyka naszego pełnomocnika przy podziale majątku wspólnego jest tak ważna?
W tym miejscu należy wyjaśnić, że postępowanie o podział majątku wspólnego cechuje się swoistą dynamiką, spowodowaną działaniem sądu z urzędu, jak również postawą i taktyką procesową uczestników. To właśnie obranie właściwej taktyki procesowej jest kluczowe dla należytej ochrony interesów danego małżonka, który jest reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika.
To właśnie wybór doświadczonego pełnomocnika procesowego (radcy prawnego lub adwokata), daje większe gwarancje na sukces w postępowaniu o podział majątku wspólnego małżonków.
Co to jest wielowątkowy podział majątku wspólnego małżonków?
Wielowątkowy podział majątku wspólnego małżonków to sytuacja, w której dzielony majątek wspólny posiada wiele elementów, wiele kwestii niezbędnych do rozstrzygnięcia, podziału i przeliczenia. To właśnie tego typu postępowania cechuje największy stopień skomplikowania i zasadnym jest wówczas korzystanie z pomocy profesjonalnego pełnomocnika procesowego. Dla jasności sytuacji procesowej uczestników i jednoznaczności wydawanych orzeczeń w sprawach o podział majątku wspólnego (zwłaszcza tych wielowątkowych), postuluje się, aby sąd w razie wydania postanowienia wstępnego, którego przedmiotem są sporne kwestie związane z przynależnością składników majątkowych do majątku wspólnego, w sentencji tego orzeczenia zamieścił także negatywne rozstrzygnięcie, przez oddalenie wniosku o ustalenie, że dany składnik majątkowy wchodzi do majątku wspólnego.
Na uwagę zasługuje również pogląd, że gdy sąd z mocy przepisu szczególnego jest obowiązany do orzekania z urzędu, to w sentencji orzeczenia podziałowego zamieszcza jedynie rozstrzygnięcia pozytywne i to także w razie zgłoszenia przez uczestnika postępowania wniosku o rozstrzygnięcie spornego zagadnienia, np. o przynależność danego składnika majątkowego do majątku wspólnego. Jeżeli sąd uzna, że wnioskowany przez uczestnika przedmiot majątkowy nie wchodzi do tego majątku, to nie zamieszcza negatywnego rozstrzygnięcia w sentencji postanowienia, a jedynie omawia je w uzasadnieniu, co oznacza, że wniosek w całości lub w części nie został uwzględniony.
Podsumowanie
Postępowania podziałowe związane z majątkiem wspólnym należą do tych, które mogą być niezwykle skomplikowanymi. Dotyczy to w szczególności podziałów wielowątkowych. Zawsze należy należycie zadbać o właściwą reprezentację swoich interesów prawnych – remedium na to jest wybór doświadczonego i skutecznego radcy prawnego lub adwokata.
- Opublikowano w: Dochodzenie roszczeń, Firma, Kodeks cywilny, Nieruchomości, Podział majątku, Rozwód
-
Właściwa, bieżąca i cykliczna analiza orze... -
W dzisiejszej publikacji z cyklu opis... -
Dzisiejsza publikacja traktuje o ważnym po... -
Analiza aktualnego orzecznictwa Sądu Najwyższeg... -
Dzisiejsza publikacja będzie stanowić kontynuac...
