Zniesienie współwłasności nieruchomości przez podział poziomy w kontekście postanowienia Sądu Najwyższego
Podział nieruchomości stanowi jedno z podstawowych zagadnień, które stanowi realny problem przy dziale majątku wspólnego. Oczywistym pozostaje fakt, iż podstawowym, preferowanym sposobem zniesienia współwłasności nieruchomości jest jej fizyczny podział – jest to podejście i założenie modelowe. W przypadku nieruchomości zabudowanej będzie to podział w zależności od okoliczności – pionowy bądź poziomy przez wyodrębnienie własności lokali. W dalszej części publikacji przybliżymy najistotniejsze tezy z postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2019 r., sygn. akt: IV CSK 43/18, w którym skład orzekający trafnie wypowiedział się do kilku problematycznych kwestii. Wyjaśnienia te mają charakter niezwykle uniwersalny i praktyczny – pomagają rozjaśnić przedmiotową problematykę i wskazują ważne kroki interpretacyjne.
- Opublikowano w: Dział spadku, Nieruchomości, Podział majątku
Przedmiot postępowania o podział majątku wspólnego małżonków w kontekście postanowienia Sądu Najwyższego sygn. akt: II CSK 583/12 z dnia 26.06.2013 r.
Dzisiejsza publikacja będzie traktować o zagadnieniu związanym z przedmiotem postępowania o podział majątku wspólnego małżonków. Powyższa problematyka zostanie poruszona w kontekście istotnego postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2013 r., sygn. akt: II CSK 583/12 – dalej „postanowienie SN”, w którym skład orzekający dokonał trafnej wykładni, która zasługuje na szczególne uwzględnienie.
Czym jest przedmiot postępowania o podział majątku wspólnego małżonków?
W tym miejscu warto jest wskazać, że co do zasady przedmiotem postępowania o podział majątku wspólnego małżonków jest majątek, który był objęty wspólnością majątkową i istniał w dacie jej ustania.
Na co zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w kontekście przedmiotu postępowania o podział majątku wspólnego małżonków?
Warto jest przywołać za stanowiskiem składu orzekającego, że „Ruchomości i nieruchomości wchodzące w skład majątku w tej dacie muszą jednak istnieć w dacie dokonywania podziału, bowiem decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia mają okoliczności istniejące w dacie zamknięcia rozprawy (art. 316 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.). Sąd ma obowiązek orzeczenia o przyznaniu jednemu z byłych małżonków istniejących składników majątkowych i dokonania rozliczenia ich wartości. Składniki bezprawnie zniszczone lub zbyte przez jednego z małżonków podlegają rozliczeniu, natomiast składniki zużyte w toku normalnego używania nie są uwzględniane. Tożsama sytuacja zachodzi w wypadku, gdy prawo własności całej nieruchomości lub jej części stanowiące majątek wspólny w czasie ustania wspólności majątkowej, zostaje utracone przez byłych małżonków po tej dacie, a przed dokonaniem podziału.
Może być to wynikiem takich zdarzeń prawnych, jak przejście własności nieruchomości na osobę trzecią ex lege, uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, a także – jak w sprawie niniejszej – skutecznego odwołania darowizny. Odwołanie to, będące jednostronną czynnością prawną darczyńcy, wywiera wprawdzie jedynie skutek obligacyjny, jednakże z chwilą złożenia oświadczenia przez obdarowanego o zwrotnym przeniesieniu prawa własności lub uprawomocnienia się wyroku zastępującego to oświadczenie (art. 64 k.c. i art. 1047 k.c.) następuje skutek rzeczowy, co prowadzi do definitywnego zniesienia stosunku prawnego powstałego w wyniku zawartej umowy darowizny i przywraca w zakresie prawa własności taki stan prawny, jaki istniał przed jej zawarciem. Brak jest zatem w takim wypadku podstaw do objęcia nieruchomości lub jej części podziałem majątku wspólnego, skoro byli małżonkowie lub jeden z nich utracili w części albo w całości prawo własności nieruchomości na rzecz osoby trzeciej.” – tak postanowienie SN.
Podsumowanie
To istotne stanowisko Sądu Najwyższego jednoznacznie wskazuje, jak składy orzekające podchodzą do tematyki związanej z przedmiotem postępowania o podział majątku wspólnego małżonków. Warto jest pamiętać o ciekawych i ważnych stanowiskach zawartych w postanowieniach lub wyrokach Sądu Najwyższego, gdyż dostarczają nam one nieocenionego materiału do analizy właściwych kierunków postępowania – również w kontekście prowadzenia spraw naszych Klientów.
- Opublikowano w: Dochodzenie roszczeń, Kodeks cywilny, Nieruchomości, Podział majątku
Rozstrzygnięcia w postępowaniu o podział majątku wspólnego małżonków w kontekście wyroku Sądu Najwyższego sygn. akt: I CSK 408/15 z dnia 12.05.2016 r.
W dzisiejszej publikacji skupimy się na zagadnieniu, które ma niezwykle istotne znaczenie dla uczestników postępowania o podział majątku wspólnego małżonków. W publikacji wskażemy jakie kwestie są rozstrzygane przez sąd oraz dlaczego tak ważne jest obranie właściwej taktyki procesowej przez pełnomocnika, który chroni interesów małżonka danego małżonka.
Jak kwestie rozstrzygane są w postępowaniu o podział majątku wspólnego małżonków?
Za stanowiskiem Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2016 r. warto jest wskazać, że w postępowaniu o podział majątku wspólnego, rozstrzygane są kwestie nie tylko związane z podziałem poszczególnych składników majątkowych i rozliczeniem finansowym w postaci dopłat czy spłat, ale również:
- rozpoznawane są zgłoszone przez wnioskodawcę i uczestników roszczenia dotyczące nakładów na majątek wspólny z majątków odrębnych (obecnie osobistych) małżonków oraz
- ich żądania wynikające z nakładów i korzystania z tego majątku po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej.
Dodatkowo należy powtórzyć za stanowiskiem Sądu Najwyższego, że kompleksowość i zarazem w wielu wypadkach integralność postanowień co do istoty w tego rodzaju sprawach powoduje, że w razie uznania zasadności zarzutów w ramach kontroli instancyjnej, w sytuacji gdy wadliwe orzeczenie w zaskarżonej części wpływa na sposób podziału i ostateczne rozliczenia, zachodzi podstawa do uchylenia postanowienia sądu pierwszej instancji w całości.
Dlaczego właściwa taktyka naszego pełnomocnika przy podziale majątku wspólnego jest tak ważna?
W tym miejscu należy wyjaśnić, że postępowanie o podział majątku wspólnego cechuje się swoistą dynamiką, spowodowaną działaniem sądu z urzędu, jak również postawą i taktyką procesową uczestników. To właśnie obranie właściwej taktyki procesowej jest kluczowe dla należytej ochrony interesów danego małżonka, który jest reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika.
To właśnie wybór doświadczonego pełnomocnika procesowego (radcy prawnego lub adwokata), daje większe gwarancje na sukces w postępowaniu o podział majątku wspólnego małżonków.
Co to jest wielowątkowy podział majątku wspólnego małżonków?
Wielowątkowy podział majątku wspólnego małżonków to sytuacja, w której dzielony majątek wspólny posiada wiele elementów, wiele kwestii niezbędnych do rozstrzygnięcia, podziału i przeliczenia. To właśnie tego typu postępowania cechuje największy stopień skomplikowania i zasadnym jest wówczas korzystanie z pomocy profesjonalnego pełnomocnika procesowego. Dla jasności sytuacji procesowej uczestników i jednoznaczności wydawanych orzeczeń w sprawach o podział majątku wspólnego (zwłaszcza tych wielowątkowych), postuluje się, aby sąd w razie wydania postanowienia wstępnego, którego przedmiotem są sporne kwestie związane z przynależnością składników majątkowych do majątku wspólnego, w sentencji tego orzeczenia zamieścił także negatywne rozstrzygnięcie, przez oddalenie wniosku o ustalenie, że dany składnik majątkowy wchodzi do majątku wspólnego.
Na uwagę zasługuje również pogląd, że gdy sąd z mocy przepisu szczególnego jest obowiązany do orzekania z urzędu, to w sentencji orzeczenia podziałowego zamieszcza jedynie rozstrzygnięcia pozytywne i to także w razie zgłoszenia przez uczestnika postępowania wniosku o rozstrzygnięcie spornego zagadnienia, np. o przynależność danego składnika majątkowego do majątku wspólnego. Jeżeli sąd uzna, że wnioskowany przez uczestnika przedmiot majątkowy nie wchodzi do tego majątku, to nie zamieszcza negatywnego rozstrzygnięcia w sentencji postanowienia, a jedynie omawia je w uzasadnieniu, co oznacza, że wniosek w całości lub w części nie został uwzględniony.
Podsumowanie
Postępowania podziałowe związane z majątkiem wspólnym należą do tych, które mogą być niezwykle skomplikowanymi. Dotyczy to w szczególności podziałów wielowątkowych. Zawsze należy należycie zadbać o właściwą reprezentację swoich interesów prawnych – remedium na to jest wybór doświadczonego i skutecznego radcy prawnego lub adwokata.
- Opublikowano w: Dochodzenie roszczeń, Firma, Kodeks cywilny, Nieruchomości, Podział majątku, Rozwód
Uzyskanie zezwolenia na nabycie nieruchomości przez cudzoziemca
Nabycie nieruchomości przez cudzoziemca wymaga zezwolenia. Zezwolenie jest wydawane, w drodze decyzji administracyjnej, przez Ministra do Spraw Wewnętrznych i Administracji, jeżeli sprzeciwu nie wniesie Minister Obrony Narodowej, a w przypadku nieruchomości rolnych, jeżeli sprzeciwu również nie wniesie minister właściwy do spraw rozwoju wsi.
- Opublikowano w: Kodeks cywilny, Nieruchomości, umowy
Wspólna nieruchomość a dział spadku
Aby we właściwy sposób wyjaśnić zagadnienie związane z problematyczną kwestią związaną z nieruchomością wspólną a działem spadku, należy w pierwszej kolejności wyjaśnić, czym dokładnie jest dział spadku. Przez dział spadku należy rozumieć taki podział spadku (czyli majątku spadkowego po spadkodawcy), który finalnie doprowadzi do rozdysponowania majątkiem spadkowym pomiędzy spadkobierców.
- Opublikowano w: Dochodzenie roszczeń, Dział spadku, Kodeks cywilny, Nieruchomości, Podział majątku, umowy
Odpowiedzialność kierownika budowy za nienależyte sprawowanie czynności nadzorczych
Wadliwe wykonanie prac budowlanych może powodować bardzo poważne konsekwencje. Jednym z rozwiązań jest skierowanie sprawy przeciwko wykonawcy robót budowlanych. Mając jednak na uwadze uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2013 r. (III CZP 72/130) warto również rozważyć pociągnięcie do odpowiedzialności kierownika budowy, który w trakcie prowadzonych prac potwierdził, że wszystkie roboty zostały wykonane zgodnie ze sztuką budowlaną. Kierowanie roszczeń w stosunku do kierownika budowy, a nie wykonawcy może być istotne zwłaszcza w kontekście terminów przedawnienia się roszczeń.
- Opublikowano w: Dochodzenie roszczeń, Nieruchomości, odszkodowanie
Czy można odwołać darowiznę?
Tak, przepisy pozwalają na odwołanie zarówno darowizny wykonanej, jak również darowizny niewykonanej. Aby odwołać darowiznę muszą zajść określone przepisami okoliczności. Odwołanie darowizny następuje przez oświadczenie złożone obdarowanemu na piśmie (rekomendowana forma). Darowizna nie może być odwołana po upływie roku od dnia, w którym uprawniony do odwołania dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego.
- Opublikowano w: Dochodzenie roszczeń, Nieruchomości, umowy
Umowa deweloperska – na co zwrócić uwagę
Kupno nowego mieszkania na etapie budowy od dewelopera oznacza konieczność podpisania umowy deweloperskiej. Przed złożeniem wszystkich podpisów warto jednak dokładnie sprawdzić zarówno firmę, z którą planujemy współpracować, jak i całą umowę – tak, by faktycznie zabezpieczała ona nasze interesy prawne jako nabywcy lokalu mieszkalnego.
- Opublikowano w: Nieruchomości
Wydanie kluczy nie zakończy umowy najmu
Umowa najmu może być zawarta na czas nieokreślony lub na czas określony. Umowa zawarta na czas nieokreślony może być wypowiedziana w terminach umownych, a w przypadku ich braku z zachowaniem terminów ustawowych. W przypadku umowy najmu na czas określony, może zostać ona wypowiedziana w wypadkach określonych w umowie. Odpowiednie wypowiedzenie umowy najmu może być istotne zwłaszcza w przypadku umów na czas określony. Do zakończenia stosunku najmu nie jest przy tym wystarczające opróżnienie lokalu i wydanie kluczy, co potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku o sygnaturze V CNP 32/16.
- Opublikowano w: Dochodzenie roszczeń, Kodeks cywilny, Nieruchomości, umowy
Obowiązki właściciela budynku
Prawo budowlane dokładnie reguluje obowiązki właścicieli lub zarządców obiektów budowlanych. Niedopełnienie obowiązków wynikających z prawa budowlanego może spowodować nie tylko negatywne konsekwencje na gruncie prawa budowlanego, ale także doprowadzić do odpowiedzialności odszkodowawczej. Zakres odpowiedzialności właściciela budynku został poruszony w wyroku Sądu Najwyższego o sygnaturze II CSK 107/16.
- Opublikowano w: Nieruchomości, odszkodowanie, Wspólnoty mieszkaniowe
