Orzekanie o nierównych udziałach w majątku wspólnym małżonków – ważne postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 2023 r., sygn. akt: II CSKP 1401/22
Dzisiejsza publikacja traktuje o ważnym postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 2023 r., sygn. akt: II CSKP 1401/22, w którym skład orzekający odniósł się do kwestii orzekania o nierównych udziałach w majątku wspólnym małżonków. Tytułem wyjaśnienia wskazujemy, że przedmiotowe postanowienie zostało opublikowane w dniu 13 lutego 2024 r. Poniższe rozważania zostaną oparte o przywołane postanowienie Sądu Najwyższego oraz przepisy ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2023 r. poz. 2809) – zw. dalej: „k.r.o.”.
- Opublikowano w: Dochodzenie roszczeń, Kodeks cywilny, Podział majątku, Rozwód
Analiza aktualnego orzecznictwa Sądu Najwyższego często pomaga przy ustaleniu właściwej strategii, ocenieniu szans na sukces danej sprawy etc. To właśnie bieżące aktualizowanie tej wiedzy stanowi niezwykle istotny element naszej codziennej pracy. W dzisiejszej publikacji przybliżymy dwa ważne zagadnienia, które mają istotne znaczenie praktyczne:
- Opublikowano w: Dochodzenie roszczeń, Kodeks cywilny, odszkodowanie, polisa na życie
Wartość przedmiotu zaskarżenia w sprawie o zniesienie współwłasności nieruchomości (postanowienie Sądu Najwyższego – IV CSK 667/18) oraz zniesienie współwłasności nieruchomości poprzez wydzielenie odrębnej własności lokali (postanowienie Sądu Najwyższego – IV CSK 5/13)
Dzisiejsza publikacja będzie stanowić kontynuację naszego subiektywnego przeglądu orzecznictwa Sądu Najwyższego w kontekście postępowań działowych. To właśnie główne tezy orzecznicze przychodzą nam z pomocą w zakresie kształtowania dobrych praktyk zawodowych, w budowaniu odpowiedniej strategii procesowej, która jest niezbędna w kierunku należytej ochrony interesów prawnych i majątkowych naszych Klientów. Na tapet w dniu dzisiejszym bierzemy dwa istotne zagadnienia prawne, które w praktyce pojawiają się niezwykle często.
- Opublikowano w: Dział spadku, Kodeks cywilny, Nieruchomości, Podział majątku
Czy trzeba płacić podatek od wypłaconego świadczenia z tytułu polisy na życie po zmarłej osobie?
W dzisiejszej publikacji skupimy się na zagadnieniu, które często pojawia się u naszych Klientów. Otóż – czy w sytuacji, gdy otrzymamy już należne nam świadczenie z tytułu polisy na życie po zmarłej osobie, która nas należycie uposażyła, musimy zapłacić podatek z tego tytułu? Zagadnienie to zostanie przez nas poruszone przez pryzmat obowiązujących przepisów prawa oraz interpretacji podatkowych.
- Opublikowano w: Kodeks cywilny, odszkodowanie, polisa na życie, Prawo spadkowe
Umowa ubezpieczenia a „Poważne Zachorowanie”
Ubezpieczenia zdrowotne, a w szczególności te obejmujące ochronę przed poważnymi zachorowaniami, stanowią istotny element finansowego bezpieczeństwa dla wielu osób. Jednakże, coraz częściej dochodzi do sytuacji, w której ubezpieczyciele formułują definicję „poważnego zachorowania” w umowach ubezpieczenia w sposób niezgodny z aktualną wiedzą medyczną. Takie praktyki mogą prowadzić do sytuacji, w której ubezpieczony nie otrzyma świadczenia, mimo że zachorował na chorobę, która powszechnie uważana jest za poważną.
- Opublikowano w: Kodeks cywilny, konsumenci, odszkodowanie, polisa na życie, umowy
Zasady rozliczeń związanych z sądowym podziałem majątku wspólnego małżonków w kontekście postanowienia Sądu Najwyższego sygn. akt: I NSNc 245/21 z dnia 18.11.2021 r.
Dzisiejsza publikacja będzie opisywać zagadnienie związane z zasadami rozliczeń w ramach sądowego podziału majątku wspólnego małżonków. Całość zagadnienie będzie opisana przez pryzmat ciekawej tezy orzeczniczej Sądu Najwyższego, który w postanowieniu z dnia 18 listopada 2021 r., sygn. akt: I NSNc 245/21 – dalej „postanowienie SN”, zajął istotne stanowisko w sprawie rozliczeń.
Dlaczego właściwe określenie zasady rozliczeń związanych z sądowym podziałem majątku wspólnego małżonków jest tak istotne?
To właśnie przyjęcie odpowiednich zasad związanych z rozliczeniami w ramach sądowego podziału majątku wspólnego, jest niezwykle istotne w kontekście interesów prawnych i finansowych każdego z małżonków. Dlatego też warto jest czerpać z dobrodziejstwa orzecznictwa w tym zakresie – szczególnie w odniesieniu do orzecznictwa Sądu Najwyższego.
Na co zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w kontekście zasad rozliczeń pomiędzy małżonkami przy sądowym podziale majątku wspólnego?
W tym miejscu warto jest przywołać za składem orzekającym – „Zasadą jest, że rozliczeń z wydatków i nakładów dokonuje się przy umownym lub sądowym podziale majątku wspólnego. Gdy chodzi o postępowanie sądowe, zakres kognicji sądu został zróżnicowany. Sformułowanie, że każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, przemawia za tym, iż w tym zakresie sąd orzeka także w razie braku wniosku zainteresowanego małżonka. Z kolei, sformułowanie, że małżonek może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swego majątku osobistego na majątek wspólny (art. 45 § 1 zd. 2 k.r.o.), oznacza, iż w tym zakresie sąd orzeka tylko na wniosek zainteresowanego małżonka. Z kolei, sformułowanie, że małżonek może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swego majątku osobistego na majątek wspólny (art. 45 § 1 zd. 2 k.r.o.), oznacza, iż w tym zakresie sąd orzeka tylko na wniosek zainteresowanego małżonka.” – tak postanowienie SN.
Dodatkowo warto jest wskazać, że podobne stanowisko zajął również Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 15 lutego 2018 r., sygn. akt: I CSK 215/17.
Jakie jest jeszcze ważne stanowisko Sądu Najwyższego w kontekście podziału majątku wspólnego małżonków?
W tym miejscu warto jest zwrócić na dwie ciekawe tezy Sądu Najwyższego, który w postanowieniu z dnia 16 marca 2018 r., sygn. akt: IV CSK 105/17 wskazał, że: „dokonując podziału majątku, który był objęty wspólnością ustawową, sąd może przyznać należące do tego majątku udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością byłemu małżonkowi niebędącemu wspólnikiem tylko za jego zgodą”
Podsumowanie
Zagadnienie to jest niezwykle istotne z punktu widzenia interesów każdego z małżonków. Warto jest wykorzystywać tezy orzecznicze Sądu Najwyższego do argumentacji i przedstawienia racjonalnych stanowisk w kontekście prowadzonych sporów na gruncie podziału majątku wspólnego małżonków, które po postępowania występują w praktyce coraz częściej i co do zasady stanowią trudne zagadnienie do rozstrzygnięcia.
- Opublikowano w: Dochodzenie roszczeń, Kodeks cywilny, Podział majątku, Prawo handlowe
Przedmiot postępowania o podział majątku wspólnego małżonków w kontekście postanowienia Sądu Najwyższego sygn. akt: II CSK 583/12 z dnia 26.06.2013 r.
Dzisiejsza publikacja będzie traktować o zagadnieniu związanym z przedmiotem postępowania o podział majątku wspólnego małżonków. Powyższa problematyka zostanie poruszona w kontekście istotnego postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2013 r., sygn. akt: II CSK 583/12 – dalej „postanowienie SN”, w którym skład orzekający dokonał trafnej wykładni, która zasługuje na szczególne uwzględnienie.
Czym jest przedmiot postępowania o podział majątku wspólnego małżonków?
W tym miejscu warto jest wskazać, że co do zasady przedmiotem postępowania o podział majątku wspólnego małżonków jest majątek, który był objęty wspólnością majątkową i istniał w dacie jej ustania.
Na co zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w kontekście przedmiotu postępowania o podział majątku wspólnego małżonków?
Warto jest przywołać za stanowiskiem składu orzekającego, że „Ruchomości i nieruchomości wchodzące w skład majątku w tej dacie muszą jednak istnieć w dacie dokonywania podziału, bowiem decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia mają okoliczności istniejące w dacie zamknięcia rozprawy (art. 316 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.). Sąd ma obowiązek orzeczenia o przyznaniu jednemu z byłych małżonków istniejących składników majątkowych i dokonania rozliczenia ich wartości. Składniki bezprawnie zniszczone lub zbyte przez jednego z małżonków podlegają rozliczeniu, natomiast składniki zużyte w toku normalnego używania nie są uwzględniane. Tożsama sytuacja zachodzi w wypadku, gdy prawo własności całej nieruchomości lub jej części stanowiące majątek wspólny w czasie ustania wspólności majątkowej, zostaje utracone przez byłych małżonków po tej dacie, a przed dokonaniem podziału.
Może być to wynikiem takich zdarzeń prawnych, jak przejście własności nieruchomości na osobę trzecią ex lege, uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, a także – jak w sprawie niniejszej – skutecznego odwołania darowizny. Odwołanie to, będące jednostronną czynnością prawną darczyńcy, wywiera wprawdzie jedynie skutek obligacyjny, jednakże z chwilą złożenia oświadczenia przez obdarowanego o zwrotnym przeniesieniu prawa własności lub uprawomocnienia się wyroku zastępującego to oświadczenie (art. 64 k.c. i art. 1047 k.c.) następuje skutek rzeczowy, co prowadzi do definitywnego zniesienia stosunku prawnego powstałego w wyniku zawartej umowy darowizny i przywraca w zakresie prawa własności taki stan prawny, jaki istniał przed jej zawarciem. Brak jest zatem w takim wypadku podstaw do objęcia nieruchomości lub jej części podziałem majątku wspólnego, skoro byli małżonkowie lub jeden z nich utracili w części albo w całości prawo własności nieruchomości na rzecz osoby trzeciej.” – tak postanowienie SN.
Podsumowanie
To istotne stanowisko Sądu Najwyższego jednoznacznie wskazuje, jak składy orzekające podchodzą do tematyki związanej z przedmiotem postępowania o podział majątku wspólnego małżonków. Warto jest pamiętać o ciekawych i ważnych stanowiskach zawartych w postanowieniach lub wyrokach Sądu Najwyższego, gdyż dostarczają nam one nieocenionego materiału do analizy właściwych kierunków postępowania – również w kontekście prowadzenia spraw naszych Klientów.
- Opublikowano w: Dochodzenie roszczeń, Kodeks cywilny, Nieruchomości, Podział majątku
Zagadnienie sprzeczności interesów w sprawach o podział majątku wspólnego małżonków w kontekście wyroku Sądu Najwyższego sygn. akt: I CSK 3175/22 z dnia 10.10.2022 r.
W dniu dzisiejszym poruszymy zagadnienie związane z kwestią sprzeczności interesów w sprawach o podział majątku wspólnego w kontekście istotnego wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2022 r. Wyrok ten jest o tyle istotny, że jednoznacznie rozstrzyga o kwestii sprzeczności, która często może pojawiać się jako argument lub kontrargument strony w postępowaniu o podział majątku wspólnego małżonków.
Czym jest sprzeczność interesów w sprawach o podział majątku wspólnego?
Sprzeczność interesów w sprawach o podział majątku wspólnego jest to domaganie się zniesienia współwłasności i jednoczesne prezentowanie odmiennych zapatrywań co do sposobu dokonania zniesienia współwłasności – tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2011 r., sygn. akt: II CZ 120/11.
Czy występuje sprzeczność interesów w sprawach o podział majątku wspólnego małżonków?
W tym miejscu należy jednoznacznie odpowiedzieć, że sprzeczność interesów w tego typu postępowaniach nie występuje. Pogląd taki jest szeroko prezentowany przez składy orzekające Sądu Najwyższego.
Przegląd najciekawszych tez, które traktują o tematyce braku występowania sprzeczności interesów w sprawach o podział majątku wspólnego małżonków. Na co należy zwrócić uwagę w tego typu postępowaniach?
Tytułem przykładu należy wskazać na takie tezy jak np.:
- w sprawach o podział majątku wspólnego nie zachodzi sprzeczność interesów uczestników domagających się podziału, niezależnie od postulowanego przez nich sposobu wyjścia ze wspólności i rozdysponowania składników majątku – tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2022 r., sygn. akt: I CSK 3175/22;
- w sprawach m.in. o zniesienie współwłasności nie występuje sprzeczność interesów między uczestnikami postępowania domagającymi się zniesienia współwłasności a prezentującymi jedynie odmienne zapatrywania co do sposobu dokonania zniesienia współwłasności. W takiej sytuacji uzasadnione jest rozstrzygnięcie o kosztach postępowania na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., a więc z zastosowaniem przewidzianej tym przepisem zasady – tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2011 r., sygn. akt: II CZ 120/11;
- samo wniesienie apelacji przez jednego z uczestników postępowania o podział majątku wspólnego, który kwestionuje poszczególne postanowienia konkretyzujące sposób wychodzenia ze wspólności, nie oznacza, że pomiędzy nim a pozostałymi uczestnikami zachodzi sprzeczność interesów – tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 2012 r., sygn. akt: IV CZ 13/12;
- w sprawach o podział majątku wspólnego sprzeczność interesów, nie występuje nawet wówczas, gdy uczestnicy postępowania wskazują różne sposoby podziału tego majątku i zgłaszają w tym zakresie odmienne wnioski. Osoby uprawnione mogą dążyć do zniesienia wspólności w taki sposób, jaki jest ich zdaniem najkorzystniejszy i nie ma to znaczenia dla oceny, że ich interesy są wspólne i niesprzeczne – tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 2012 r., sygn. akt: IV CZ 13/12.
Podsumowanie
Sprzeczność poglądów związanych ze sposobem podziału majątku często występuje w postępowaniach o podział majątku wspólnego małżonków, jednakże sprzeczność interesów jako takich już nie. Jak zostało to wykazane w bogatym orzecznictwie Sądu Najwyższego takiej sprzeczności interesów nie ma w sprawach podziałowych związanych z majątkiem wspólnym małżonków. Warto jest zawsze o tym pamiętać i należycie zgłaszać oraz argumentować swoje poglądy lub roszczenia. Do tego niezbędna jest właściwie przygotowana taktyka procesowa w tym zakresie – o czym szerzej w kolejnej publikacji.
- Opublikowano w: Dochodzenie roszczeń, Kodeks cywilny, Podział majątku, Rozwód
Rozstrzygnięcia w postępowaniu o podział majątku wspólnego małżonków w kontekście wyroku Sądu Najwyższego sygn. akt: I CSK 408/15 z dnia 12.05.2016 r.
W dzisiejszej publikacji skupimy się na zagadnieniu, które ma niezwykle istotne znaczenie dla uczestników postępowania o podział majątku wspólnego małżonków. W publikacji wskażemy jakie kwestie są rozstrzygane przez sąd oraz dlaczego tak ważne jest obranie właściwej taktyki procesowej przez pełnomocnika, który chroni interesów małżonka danego małżonka.
Jak kwestie rozstrzygane są w postępowaniu o podział majątku wspólnego małżonków?
Za stanowiskiem Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2016 r. warto jest wskazać, że w postępowaniu o podział majątku wspólnego, rozstrzygane są kwestie nie tylko związane z podziałem poszczególnych składników majątkowych i rozliczeniem finansowym w postaci dopłat czy spłat, ale również:
- rozpoznawane są zgłoszone przez wnioskodawcę i uczestników roszczenia dotyczące nakładów na majątek wspólny z majątków odrębnych (obecnie osobistych) małżonków oraz
- ich żądania wynikające z nakładów i korzystania z tego majątku po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej.
Dodatkowo należy powtórzyć za stanowiskiem Sądu Najwyższego, że kompleksowość i zarazem w wielu wypadkach integralność postanowień co do istoty w tego rodzaju sprawach powoduje, że w razie uznania zasadności zarzutów w ramach kontroli instancyjnej, w sytuacji gdy wadliwe orzeczenie w zaskarżonej części wpływa na sposób podziału i ostateczne rozliczenia, zachodzi podstawa do uchylenia postanowienia sądu pierwszej instancji w całości.
Dlaczego właściwa taktyka naszego pełnomocnika przy podziale majątku wspólnego jest tak ważna?
W tym miejscu należy wyjaśnić, że postępowanie o podział majątku wspólnego cechuje się swoistą dynamiką, spowodowaną działaniem sądu z urzędu, jak również postawą i taktyką procesową uczestników. To właśnie obranie właściwej taktyki procesowej jest kluczowe dla należytej ochrony interesów danego małżonka, który jest reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika.
To właśnie wybór doświadczonego pełnomocnika procesowego (radcy prawnego lub adwokata), daje większe gwarancje na sukces w postępowaniu o podział majątku wspólnego małżonków.
Co to jest wielowątkowy podział majątku wspólnego małżonków?
Wielowątkowy podział majątku wspólnego małżonków to sytuacja, w której dzielony majątek wspólny posiada wiele elementów, wiele kwestii niezbędnych do rozstrzygnięcia, podziału i przeliczenia. To właśnie tego typu postępowania cechuje największy stopień skomplikowania i zasadnym jest wówczas korzystanie z pomocy profesjonalnego pełnomocnika procesowego. Dla jasności sytuacji procesowej uczestników i jednoznaczności wydawanych orzeczeń w sprawach o podział majątku wspólnego (zwłaszcza tych wielowątkowych), postuluje się, aby sąd w razie wydania postanowienia wstępnego, którego przedmiotem są sporne kwestie związane z przynależnością składników majątkowych do majątku wspólnego, w sentencji tego orzeczenia zamieścił także negatywne rozstrzygnięcie, przez oddalenie wniosku o ustalenie, że dany składnik majątkowy wchodzi do majątku wspólnego.
Na uwagę zasługuje również pogląd, że gdy sąd z mocy przepisu szczególnego jest obowiązany do orzekania z urzędu, to w sentencji orzeczenia podziałowego zamieszcza jedynie rozstrzygnięcia pozytywne i to także w razie zgłoszenia przez uczestnika postępowania wniosku o rozstrzygnięcie spornego zagadnienia, np. o przynależność danego składnika majątkowego do majątku wspólnego. Jeżeli sąd uzna, że wnioskowany przez uczestnika przedmiot majątkowy nie wchodzi do tego majątku, to nie zamieszcza negatywnego rozstrzygnięcia w sentencji postanowienia, a jedynie omawia je w uzasadnieniu, co oznacza, że wniosek w całości lub w części nie został uwzględniony.
Podsumowanie
Postępowania podziałowe związane z majątkiem wspólnym należą do tych, które mogą być niezwykle skomplikowanymi. Dotyczy to w szczególności podziałów wielowątkowych. Zawsze należy należycie zadbać o właściwą reprezentację swoich interesów prawnych – remedium na to jest wybór doświadczonego i skutecznego radcy prawnego lub adwokata.
- Opublikowano w: Dochodzenie roszczeń, Firma, Kodeks cywilny, Nieruchomości, Podział majątku, Rozwód
Jakie argumenty i dokumenty korzystnie wpływają na rozpatrzenie odwołania od decyzji ubezpieczyciela?
W dzisiejszej publikacji przybliżymy jakie argumenty oraz jakie dokumenty korzystnie wpływają na rozpatrywanie odwołania od decyzji Towarzystwa Ubezpieczeniowego (TU).
- Opublikowano w: Dochodzenie roszczeń, Kodeks cywilny, odszkodowanie, polisa na życie, zadośćuczynienie
