Dzisiejsza publikacja będzie stanowić kontynuację naszego subiektywnego przeglądu orzecznictwa Sądu Najwyższego w kontekście postępowań działowych. To właśnie główne tezy orzecznicze przychodzą nam z pomocą w zakresie kształtowania dobrych praktyk zawodowych, w budowaniu odpowiedniej strategii procesowej, która jest niezbędna w kierunku należytej ochrony interesów prawnych i majątkowych naszych Klientów. Na tapet w dniu dzisiejszym bierzemy dwa istotne zagadnienia prawne, które w praktyce pojawiają się niezwykle często.
- Wartość przedmiotu zaskarżenia w sprawie o zniesienie współwłasności nieruchomości – w oparciu o tezy z postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 11 września 2019 r., sygn. akt: IV CSK 667/18;
- Zniesienie współwłasności nieruchomości poprzez wydzielenie odrębnej własności lokali – w oparciu o tezy z postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2013 r., sygn. akt: IV CSK 5/13.
Wartość przedmiotu zaskarżenia w sprawie o zniesienie współwłasności nieruchomości
W tym miejscu należy przywołać za stanowiskiem SN, że „w sprawie o zniesienie współwłasności nieruchomości (dział spadku) wartością przedmiotu zaskarżenia jest wartość konkretnego interesu (roszczenia, żądania) skarżącego, którego środek odwoławczy dotyczy, a nie wartość całego przedmiotu działu ani wartość udziału skarżącego w dzielonym majątku.”. Dodatkowo należy wskazać, że „Sąd Najwyższy nie jest związany wskazaną przez stronę wartością przedmiotu zaskarżenia i może dokonać jej sprawdzenia na podstawie akt sprawy, z pominięciem zasad określonych w art. 25 i 26 k.p.c.”.
„W sprawie o dział spadku wartość przedmiotu zaskarżenia z reguły nie może przekraczać wartości udziału należącego do uczestnika wnoszącego kasację. Tylko wyjątkowo, gdy uczestnik podważa samą zasadę podziału albo gdy zaskarża rozstrzygnięcie dotyczące roszczeń dochodzonych z tytułu posiadania rzeczy wspólnej lub tytułem zwrotu pożytków albo rozliczenia nakładów, wartość przedmiotu zaskarżenia może być wyższa niż wartość jego udziału.” – tak postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2003 r., sygn. akt: III CZ 153/02.
Zniesienie współwłasności nieruchomości poprzez wydzielenie odrębnej własności lokali
Podążając za stanowiskiem zaprezentowanym przez skład orzekający w postanowieniu SN należy wskazać, że „sposób zniesienia współwłasności nieruchomości poprzez wydzielenie odrębnej własności lokali tylko wówczas świadczyć będzie o zastosowaniu właściwego sposobu podziału, jeśli pozwoli on na stworzenie warunków do normalnego, niezakłóconego korzystania w przyszłości przez współwłaścicieli z wydzielonych w ramach budynku lokali i do zapewnienia na przyszłość zgodnego współdziałania wszystkich współwłaścicieli do pozostawionych nadal we współwłasności wspólnych części w ramach całej nieruchomości będącej przedmiotem zniesienia współwłasności. Trzeba również podkreślić to, że art. 211 oraz 212 k.c. w ramach postępowania o podział majątku wspólnego małżeńskiego stosowane są nie wprost, lecz odpowiednio, i to przez podwójne odesłanie (art. 46 k.r.o. i art. 1035 k.c.). Ustawodawca nakazuje zatem brać pod uwagę specyfikę instytucji, do której zastosowanie mają mieć przepisy docelowe. Podział majątku wspólnego małżeńskiego następuje z reguły w okolicznościach konfliktu między współwłaścicielami, dlatego sposób podziału majątku wspólnego powinien sprzyjać likwidacji tego konfliktu.”.
Podsumowanie
Nasz zespół regularnie analizuje zmieniające się otoczenie prawne i bieżąco aktualizuje swoją wiedzę oraz warsztat w zakresie orzecznictwa najwyższych instancji – właśnie w kierunku wzmocnienia swojego merytorycznego przygotowania do obrony interesów naszych Klientów. Jak pokazuje doświadczenie – właściwa analiza sprawy oraz znajomość linii orzeczniczych na najwyższym (szczególnie krajowym) poziomie, często są kluczem do sukcesu podczas reprezentowania Klienta w zakresie różnego rodzaju postępowań (w szczególności skomplikowanych postępowań działowych).
