Termin przedawnienia roszczenia zwrotnego ubezpieczyciela – wyrok SN IV CSK 196/16
Problematyka związana z przedawnieniem roszczeń w stosunku do ubezpieczyciela w dalszym ciągu wywołuje wiele kontrowersji i wątpliwości. To właśnie na tej kanwie postanowiliśmy przybliżyć Państwu tematykę przedawnienia roszczenia zwrotnego ubezpieczyciela w kontekście istotnego wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2017 r., sygn. akt: IV CSK 196/16.
- Opublikowano w: Dochodzenie roszczeń, Kodeks cywilny, odszkodowanie
Ocena przyczynienia się poszkodowanego – wyrok SN II CSKP 1247/22 – cz. II
Ocena przyczynienia się poszkodowanego jest zagadnieniem, które będzie przedmiotem naszej kolejnej analizy. Przedmiotowe zagadnienie będzie przez nas zgłębione przez pryzmat istotnego wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2023 r., sygn. akt: II CSKP 1247/22. To ważne stanowisko, które wskazuje nam kierunek interpretacyjny oraz metodykę stosowania przepisów związanych z odszkodowaniami – w szczególności przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2024 r. poz. 1061) – zw. dalej: „k.c.”.
- Opublikowano w: Dochodzenie roszczeń, Kodeks cywilny, odszkodowanie
Ocena przyczynienia się poszkodowanego do powstałej szkody
W drugiej części zagadnienia skupimy się na problematyce związanej z oceną przyczynienia się poszkodowanego do powstałej szkody. Całość rozwinięta zostanie przez pryzmat analizy wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2023 r., sygn. akt: II CSKP 1247/22, w którym skład orzekający w niezwykle trafny sposób odniósł się do kwestii oceny przyczynienia się do szkody.
- Opublikowano w: Dochodzenie roszczeń, Kodeks cywilny, odszkodowanie
Zmniejszenie odszkodowania z uwagi na przyczynienie się poszkodowanego
W dzisiejszej publikacji przeanalizujemy zagadnienie związane z kwestią zmniejszenia wysokości odszkodowania w kontekście przyczynienia się poszkodowanego do szkody. Powyższe zagadnienie zostanie podzielone na dwie części. Pierwsza z nich odnosić będzie się do ważnego stanowiska, które zostało zaprezentowane przez skład orzekający w wyroku Sądu Najwyższego z dnia z dnia 23 listopada 2022 r., sygn. akt: II CSKP 458/22. Druga część natomiast odnosić się będzie do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2023 r., sygn. akt: II CSKP 1247/22, w której poruszony zostanie problem ocena przyczynienia się poszkodowanego do szkody, która wystąpiła.
- Opublikowano w: Dochodzenie roszczeń, Kodeks cywilny, odszkodowanie, zadośćuczynienie
Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez agenta ubezpieczeniowego
W dzisiejszej publikacji skupimy się na zagadnieniu związanym z odpowiedzialnością za szkodę wyrządzoną przez agenta ubezpieczeniowego. Przedmiotowe zagadnienie zostanie wyjaśnione przez nas przez pryzmat ciekawego wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 2015 r., sygn. akt: I CSK 28/15.
- Opublikowano w: Dochodzenie roszczeń, Kodeks cywilny, odszkodowanie, polisa na życie, zadośćuczynienie
Ubezpieczenie OC pojazdów mechanicznych – czy uwzględniać ulgi i rabaty na usługi naprawcze
W dzisiejszej publikacji przybliżymy zagadnienie związane z kwestią ulg i rabatów, które to mogą być naliczane w przypadku usług naprawczych w kontekście ubezpieczenia OC pojazdu mechanicznego. Zagadnienie to budziło na tyle istotne problemy natury prawnej, że stało się podstawą do wydania uchwały w składzie 7 sędziów Sądu Najwyższego. Całość zagadnienia odnosi się do aktualnych przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610) – zw. dalej: „k.c.”.
Mowa tu o uchwale z dnia 8 maja 2024 r., w której siedmioosobowy skład Sądu Najwyższego uchwalił dwa ważne stanowiska.
- Opublikowano w: Dochodzenie roszczeń, Kodeks cywilny, odszkodowanie
Pojęcie wypadku ubezpieczeniowego
Dzisiejsza publikacja będzie odnosić się do wyjaśnienia pojęcia wypadku ubezpieczeniowego, które to zagadnienie wytłumaczone zostanie przez pryzmat ciekawego wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2019 r. sygn. akt: IV CSK 516/17.
Tytułem wstępu należy wyjaśnić, że całość zagadnienia odnosi się do aktualnych przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610) – zw. dalej: „k.c.” oraz przywołanego orzecznictwa Sądu Najwyższego.
Ważne tezy orzecznicze z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2019 r., sygn. akt: IV CSK 516/17, wyroku z dnia 6 lutego 2015 r., sygn. akt: II CSK 295/14 oraz wyroku z dnia 14 marca 2018 r., sygn. akt: II CSK 445/17
W tym miejscu warto jest zacytować wprost trafne tezy, które niosą ze sobą sporą dawkę praktycznych informacji:
Teza nr 1 (sygn. akt: IV CSK 516/17):
„Pojęcie wypadku ubezpieczeniowego, którego wystąpienia warunkuje obowiązek spełnienia przez ubezpieczyciela określonego świadczenia (art. 805 § 1 k.c.) nie zostało ustawowo zdefiniowane. Z tego względu stwierdzenie, czy konkretne zdarzenie stanowi taki wypadek, z reguły wymaga dokonania wykładni umowy ubezpieczenia oraz – stanowiących jej integralną część – ogólnych warunków ubezpieczenia, przy uwzględnieniu reguł określonych w art. 65 § 2 k.c. Wykładnia ta nie może pomijać celu umowy ubezpieczenia, którym jest ochrona ubezpieczonego, realizowana przez uwzględnienie – jako zasady – odpowiedzialności ubezpieczyciela, przy jednoczesnym ograniczonym rozumieniu przesłanek wyłączających tę odpowiedzialność; nie może zatem prowadzić do zaostrzenia wymagań stawianych ubezpieczającemu i ograniczenia obowiązków ubezpieczyciele; powinna przy tym respektować założenia racjonalności niezbędne do uzyskania rozsądnego rezultatu.”.
Teza nr 2 (sygn. akt: II CSK 295/14):
„Obowiązkiem ubezpieczyciela wynikającym z art. 805 § 1 k.c. jest spełnienie określonego świadczenia w razie zajścia przewidzianego umową wypadku, co nie jest tożsame wyłącznie z jego obowiązkiem zrekompensowania jedynie wydatków wcześniej poniesionych przez ubezpieczonego z własnych środków na usunięcie skutków wypadku.”.
Teza nr 3 (sygn. akt: II CSK 295/14):
„Postanowienia ogólnych warunków umów ubezpieczenia podlegają wykładni według reguł określonych w art. 65 § 2 k.c., gdy ich postanowienia nie są precyzyjne i stwarzają wątpliwości co do ich istotnej treści, a wykładnia taka nie może pomijać celu, w jakim umowa została zawarta, a także natury i funkcji zobowiązania. Umowa ubezpieczenia pełni przecież funkcję ochronną i z tej przyczyny miarodajny dla wykładni jej postanowień jest punkt widzenia tego, kto jest chroniony, a wątpliwości interpretacyjne nie mogą obciążać ubezpieczonego.”.
Teza nr 4 (sygn. akt: II CSK 445/17):
„O treści ubezpieczeniowego stosunku zobowiązaniowego przesądzają również, poza postanowieniami umowy ubezpieczenia, postanowienia wzorca umowy ustalonego przez ubezpieczyciela w postaci ogólnych warunków ubezpieczenia (OWU), doręczonego ubezpieczającemu przed zawarciem umowy (art. 384 § 1 k.c. i art. 805 § 1 k.c.).”.
Teza nr 5 (sygn. akt: II CSK 445/17):
„Postanowienia OWU podlegają wykładni według reguł określonych w art. 65 § 2 k.c., jeśli ich postanowienia nie są precyzyjne i stwarzają wątpliwości co do ich istotnej treści. Wykładnia taka nie może pomijać celu, w jakim umowa ubezpieczenia została zawarta, a także natury i funkcji zobowiązania, a celem tej umowy jest udzielenie ubezpieczonemu ochrony w razie wystąpienia określonego ryzyka. Dlatego też postanowienia OWU powinny precyzyjnie określać postacie ubezpieczonego ryzyka, a w razie niejasności czy wątpliwości także co do wzajemnej relacji między tym postanowieniami należy z mocy art. 385 § 2 k.c. interpretować je na korzyść ubezpieczającego.”.
Teza nr 6 (sygn. akt: II CSK 445/17):
„Umowa ubezpieczenia należy do umów szczególnego zaufania, a jej postanowienia oraz postanowienia OWU ubezpieczyciela powinny być jasne, zrozumiałe i jednoznaczne, aby ubezpieczający przed jej zawarciem miał świadomość ryzyk, które nie są objęte ubezpieczeniem oraz przesłanek, które ograniczają lub wyłączają odpowiedzialność ubezpieczyciela. Należy więc wykluczyć taką wykładnię postanowień OWU, by usprawiedliwiała ona odmowę wypłaty odszkodowania w sytuacji, gdy ubezpieczający dopiero po zajściu zdarzenia dowiaduje się, że nie było ono objęte ubezpieczeniem.”.
- Opublikowano w: Dochodzenie roszczeń, Kodeks cywilny, odszkodowanie, polisa na życie, zadośćuczynienie
Prawa i obowiązki stron umowy ubezpieczenia. Świadczenie ubezpieczyciela w ubezpieczeniu majątkowym
W dzisiejszej publikacji skupimy się na zagadnieniu związanym z określeniem praw i obowiązków stron umowy ubezpieczenia. Przedmiotowe zagadnienie zostanie wyjaśnione przez nas przez pryzmat ciekawego wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2024 r. sygn. akt: II CSKP 1652/22.
Dodatkowo w dalszej części publikacji wyjaśnione zostanie zagadnienie związane ze świadczeniem ubezpieczyciela w odniesieniu do ubezpieczenia majątkowego.
Ważne tezy z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2024 r.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego jest dla nas wszystkim ogromną bazą wiedzy, którą należy zawsze aktualizować. Na kanwie powyższego przedstawiamy kolejne z aktualnych tez orzeczniczych, które w trafny i jasny/czytelny sposób wyjaśniają, również naszym Czytelnikom i Klientom – zagadnienie związane z prawami i obowiązkami stron umowy ubezpieczenia oraz wyjaśniają zagadnienie prawne związane ze świadczeniem ubezpieczyciela w odniesieniu do ubezpieczenia majątkowego.
Wyjaśniamy dodatkowo, że całość zagadnienia odnosi się do aktualnych przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610) – zw. dalej: „k.c.”.
Teza nr 1:
„Źródłem powstania stosunku prawnego ubezpieczenia jest umowa zawarta między ubezpieczycielem i ubezpieczającym, do której dochodzi po złożeniu przez ubezpieczającego oferty (wniosku ubezpieczeniowego) określającej warunki ochrony ubezpieczeniowej i jej przyjęciu przez ubezpieczyciela. Stosownie do art. 807 § 1 k.c., przepisy tytułu XXVII k.c. poświęconego umowie ubezpieczenia zawierają normy o charakterze iuris cogentis. Określenie praw i obowiązków stron umowy ubezpieczenia innych niż wyraźnie, pozytywnie unormowane w bezwzględnie obowiązujących normach przepisów tytułu XXVII księgi III k.c. pozostawione jest samym stronom umowy, które mają, w granicach wynikających z art. 3531 k.c., swobodę ukształtowania treści kreowanego przez nich stosunku prawnego. Strony dobrowolnej umowy ubezpieczenia mienia – a taka umowa łączyła powoda z pozwanym – mogą skutecznie zastrzec w jej treści określone obowiązki, których wykonanie przez ubezpieczającego służyć ma ochronie uprawnionego interesu ubezpieczyciela zagrożonego zdarzeniem objętym ryzykiem ubezpieczeniowym.”.
Teza nr 2:
„Rażące naruszenie interesów konsumenta – jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z 13 lipca 2005 r., I CK 832/04 – można rozumieć jako nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym. Natomiast „kształtowanie praw i obowiązków (stron) w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami” to tworzenie przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową stron takiego stosunku. Obie wskazane w art. 3851 § 1 k.c. formuły prawne służą ocenie tego, czy standardowe klauzule umowne zawarte we wzorcu umownym przekraczają zakreślone przez ustawodawcę granice rzetelności kontraktowej twórcy wzorca w zakresie kształtowania praw i obowiązków stron konsumenckiego stosunku obligacyjnego. Wspomniana rzetelność kontraktowa podlega analizie w konkretnym stosunku obligacyjnym z konsumentem.”.
Teza nr 3:
„Zgodnie z art. 805 § 2 pkt 1 k.c. świadczenie ubezpieczyciela w ubezpieczeniu majątkowym polega na wypłacie określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku. Suma ubezpieczenia wyznacza przy tym górną granicę odpowiedzialności ubezpieczyciela, nie stanowi natomiast kwoty, której wprost może zażądać ubezpieczający bez wykazywania rozmiaru szkody, jaką poniósł wskutek wystąpienia zdarzenia szkodzącego. Świadczenie będące odszkodowaniem ma co do zasady zmierzać do przywrócenia w majątku poszkodowanego stanu sprzed wyrządzenia mu szkody.”.
Podsumowanie
Zagadnienia związane z umowami ubezpieczeniowymi często budzą uzasadnione wątpliwości, kontrowersje oraz spory. Wszelkie spory związane z Towarzystwami Ubezpieczeniowymi wymagają każdorazowej wnikliwej analizy prawnej. Za każdym razem warto jest skorzystać z pomocy wyspecjalizowanych pełnomocników, którzy doskonale znają realia prowadzenia takich sporów. Zachęcamy do nawiązania z naszą kancelarią bezpośredniego kontaktu w zakresie ochrony interesów prawnych i finansowych przed (często bezprawnym) działaniem Towarzystw Ubezpieczeniowych.
- Opublikowano w: Kodeks cywilny, odszkodowanie, umowy
Odpowiedzialność bezpośredniego sprawcy szkody a dochodzenie odszkodowania od ubezpieczyciela
W dzisiejszej publikacji skupimy się na zagadnieniu związanym z odpowiedzialnością bezpośredniego sprawy szkody, mimo iż doszło do zawarcia umowy ubezpieczenia. Bezspornym pozostaje fakt, iż zawarcie umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej nie uchyla odpowiedzialności podmiotu, w związku którego działaniem lub zaniechaniem doszło do powstania szkody. To ważna okoliczność, która wymaga podkreślenia.
Przedmiotowe zagadnienie zostanie przez nas wyjaśnione przez pryzmat wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 14 lutego 2020 r., sygn. akt: VII AGa 1764/18.
- Opublikowano w: Dochodzenie roszczeń, Kodeks cywilny, odszkodowanie, zadośćuczynienie
Przerwanie biegu przedawnienia roszczenia o świadczenie do ubezpieczyciela
Tematyka związana z kwestią przedawnienia roszczeń jest wciąż niezwykle żywa i aktualna. Nie jest inaczej w przypadku przerwania biegu przedawnienia roszczeń związanych ze świadczeniami należnymi od Towarzystwa Ubezpieczeniowego. W dzisiejszej publikacji skupimy się właśnie na tym temacie, który zostanie przez nas wyjaśniony na podstawie ciekawych tez orzeczniczych Sądu Najwyższego.
Przedmiotowa publikacja oparta będzie o tezy Sądu Najwyższego, które zostały przedstawione w wyroku z dnia 12 maja 2021 r., sygn. akt: IV CSKP 36/21 oraz wyroku z dnia 19 grudnia 2019 r., sygn. akt: IV CSK 472/18.
- Opublikowano w: Kodeks cywilny, odszkodowanie, zadośćuczynienie
