Przedawnienie roszczenia o naprawienie szkody, wynikłej ze zbrodni lub występku, wyrządzonej w okolicznościach uzasadniających odpowiedzialność cywilną posiadacza pojazdu mechanicznego lub kierującego pojazdem, którego tożsamości nie ustalono – uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2013 r., sygn. akt: III CZP 50/13. Praktyczne wyjaśnienie zagadnienia na podstawie istotnej uchwały Sądu Najwyższego.
Problematyka związana z terminem przedawnienia roszczeń w zakresie naprawienia szkody, która wynikła ze zbrodni lub występu, a która wyrządzona została w okolicznościach uzasadniających odpowiedzialność cywilną (OC) posiadacza pojazdu mechanicznego lub kierującego takim pojazdem, którego tożsamości nie ustalono, może budzić uzasadnione wątpliwości. To właśnie w celu precyzyjnego wyjaśnienia przedmiotowego zagadnienia, zasadnym jest jego wyjaśnienie przez pryzmat aktualnego orzecznictwa sądowego. Publikacja odnosić się będzie do istotnej uchwały Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2013 r., sygn. akt: III CZP 50/13 oraz ciekawego stanowiska, które wyrażone zostało w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2024 r., sygn. akt: I CSK 2200/24, o czym w dalszej części niniejszego wpisu.
Termin przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody – co na to orzecznictwo?
Wyjaśniając przedmiotowe zagadnienie warto jest przywołać ciekawe stanowiska zaprezentowane w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2013 r., sygn. akt: III CZP 50/13.
Teza nr 1:
„Roszczenie pokrzywdzonego o naprawienie szkody, wynikłej ze zbrodni lub występku, wyrządzonej w okolicznościach uzasadniających odpowiedzialność cywilną posiadacza pojazdu mechanicznego lub kierującego pojazdem mechanicznym, których tożsamości nie ustalono (art. 98 ust. 1 pkt 1 i 2 w związku z art. 109a ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, jedn. tekst: Dz.U. z 2013 r., poz. 392 ze zm.), przedawnia się na podstawie art. 4421 § 2 k.c.”.
Teza nr 2:
„Ciężar wykazania okoliczności faktycznych oraz przedstawienia dowodów pozwalających na zrekonstruowanie przez sąd orzekający strony przedmiotowej i podmiotowej czynu sprawcy wypadku komunikacyjnego, którego tożsamości nie ustalono i umożliwiających zakwalifikowanie tego czynu jako przestępstwa, spoczywa, zgodnie z ogólnymi regułami, na pokrzywdzonym.”.
Z jakim terminem przedawnia się roszczenie pokrzywdzonego o naprawienie szkody, wynikłej ze zbrodni lub występku, posiadacza pojazdu mechanicznego lub kierującego pojazdem mechanicznym, których tożsamości nie ustalono?
W tym miejscu warto jest przywołać istotną podstawę prawną, która według stanowiska składu orzekającego Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2013 r., sygn. akt: III CZP 50/13, ma zastosowanie do analizowanego zagadnienia
Zgodnie z art. 4421 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2024 r. poz. 1061) – zw. dalej: „k.c.” – jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.
Uwaga! Brak zastosowania art. 4421 § 2 k.c. do terminu przedawnienia roszczenia regresowego ubezpieczyciela kierowanego do innego ubezpieczyciela
Warto jest również przypomnieć, że zgodnie z najnowszym stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w postanowieniu z dnia 26 września 2024 r., sygn. akt: I CSK 2200/24 – „do terminu przedawnienia roszczenia regresowego ubezpieczyciela kierowanego do innego ubezpieczyciela nie ma zastosowania art. 4421 § 2 k.c., z którego brzmienia wynika jednoznacznie, że termin ten dotyczy roszczeń osoby poszkodowanej występkiem lub zbrodnią.”.
Istotne jest, aby wiedzieć, że – „Analiza (…) nie prowadzi do wniosku, że roszczenia między zakładami ubezpieczeń miałby przedawniać się na zasadach wynikających z art. 4421 § 2 k.c.”.
Podsumowanie
Niezmiennie zachęcamy do podjęcia polemiki i zadawania pytań odnośnie kwestii związanych z szeroko rozumianą branżą ubezpieczeniową – szczególnie w kontekście zagadnień, które budzą wątpliwości w zakresie ewentualnych sporów z Towarzystwami Ubezpieczeniowymi. Jako doświadczona kancelaria prawna świadczymy usługi wsparcia prawnego w zakresie spraw związanych z branżą ubezpieczeniową i zachęcamy do zapoznania się z naszymi usługami oraz rozwiązaniami, które zawsze dostosowane są do konkretnej sytuacji naszego Klienta.
