Problematyka związana z przedawnieniem roszczeń w stosunku do ubezpieczyciela w dalszym ciągu wywołuje wiele kontrowersji i wątpliwości. To właśnie na tej kanwie postanowiliśmy przybliżyć Państwu tematykę przedawnienia roszczenia zwrotnego ubezpieczyciela w kontekście istotnego wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2017 r., sygn. akt: IV CSK 196/16.
Spis treści
Podstawa prawna – przedawnienia roszczeń
Zgodnie z (aktualnie) obowiązującym art. 118 k.c. – jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.
Termin przedawnienia roszczenia zwrotnego ubezpieczyciela – co na to orzecznictwo?
W tym miejscu warto jest przywołać ciekawe stanowiska zaprezentowane przez skład orzekający w wyroku Sądu Najwyższego, o którym mowa powyżej oraz w kontekście przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2024 r. poz. 1061) – zw. dalej: „k.c.”.
Teza nr 1:
„W kwestii przedawnienia roszczenia zwrotnego wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 10 listopada 2005 r. III CZP 83/05 (OSNC 2006/9/147) stwierdzając, że roszczenie to ulega przedawnieniu w terminie wskazanym w art. 118 in fine k.c. i jednoznacznie wyłączając możliwość zastosowania w tym zakresie zarówno art. 442 k.c., jak i art. 819 § 1 k.c., z uwagi na szczególny charakter roszczenia stanowiącego regres nietypowy, przysługującego ex lege i nie należącego do roszczeń umownych.”.
Teza nr 2:
„Skoro roszczenie zwrotne ubezpieczyciela powstaje z chwilą wypłaty odszkodowania poszkodowanym, ta data jest decydująca dla oceny w jakim terminie roszczenie to – nie będące roszczeniem terminowym – stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął w najwcześniej możliwym terminie czynności zmierzające do postawienia roszczenia wymagalności. Zgodnie bowiem z art. 120 § 1 zd. 2 k.c. od dnia, w którym roszczenie bezterminowe stałoby się najwcześniej wymagalne biegnie termin przedawnienia, wskazany w art. 118 in fine k.c.”.
Ważna Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 2005 r., sygn. akt: III CZP 83/05
Warto jest przywołać cytat z Uchwały Sądu Najwyższego, która została przywołana w tezie nr 1 powyżej: „Roszczenie zakładu ubezpieczeń przeciwko kierującemu pojazdem mechanicznym, oparte na podstawie § 33 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 9 grudnia 1992 r. w sprawie ogólnych warunków obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdów (Dz. U. Nr 96, poz. 475 ze zm.), ulega przedawnieniu w terminie wskazanym w art. 118 in fine k.c.”. (…) Stanowisko to jest zbieżne z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 1981 r., IV CR 63/81 (OSNCP 1981, nr 12, poz. 242), wydanym w ówczesnym stanie prawnym. Warto dodać, że chodzi tu o roszczenia zakładu ubezpieczeń związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, które przedawniają się z upływem lat trzech, licząc od dnia zapłaty odszkodowania poszkodowanemu w wypadku. Z tego względu zgłoszone w uzasadnieniu zagadnienia prawnego obawy Sądu Okręgowego o nadmierne wydłużenie w czasie dochodzenia tych roszczeń nie są usprawiedliwione.”.
Podsumowanie
Warto jest pamiętać o powyższych wyrokach, postanowieniach oraz uchwałach. Składy orzekający Sądu Najwyższego w precyzyjny sposób wyjaśniły zagadnienie związane z problematyką przedawnień roszczeń zwrotnych ubezpieczyciela. W przypadku pytań bądź wątpliwości związanych z jakimkolwiek sporem z Towarzystwem Ubezpieczeniowym – zachęcamy do skorzystania z usług naszej kancelarii, która posiada wieloletnie doświadczenie w tym zakresie. To właśnie dla Państwa analizujemy najistotniejsze stanowiska prezentowane przez Sąd Najwyższy – właśnie w celu m.in. wypracowania silnych argumentów w toczących się sporach naszych Klientów, o których interesy prawne codziennie dbamy.
