Sąd Najwyższy w dniu 2 września 2019 r., w sprawie o sygn. III CZP 99/18 wydał uchwałę składu 7 sędziów Sądu Najwyższego potwierdzającą możliwość dochodzenia przez poszkodowanych oraz cesjonariuszy roszczeń odszkodowawczych z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zwrotu kosztów „ tzw. prywatnej opinii (ekspertyzy) rzeczoznawcy, jeżeli jej sporządzenie było niezbędne do efektywnego dochodzenia odszkodowania”. Powołana uchwała jest istotna dla osób, które poniosły szkodę w wypadku, a które sądzą, że ubezpieczyciel ustalił odszkodowanie w zbyt niskiej wysokości. W takiej sytuacji pomocna może być prywatna opinia, która pozwoli ustalić kwotę „zaniżonego” odszkodowania, która wiąże się jednak z koniecznością poniesienia dodatkowych kosztów. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego, koszty prywatnej opinii mogą być również dochodzone od ubezpieczyciela sprawcy szkody.
Jedynym z obowiązkowych ubezpieczeń jest ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów (nazywane dalej „ubezpieczeniem OC”).
Zasady ubezpieczenia OC określone są w ustawie o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych.
Z ubezpieczenia OC przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia.
W obowiązkowych ubezpieczeniach odpowiedzialności cywilnej odszkodowanie wypłaca się w granicach odpowiedzialności cywilnej podmiotów objętych ubezpieczeniem, nie wyżej jednak niż do wysokości sumy gwarancyjnej ustalonej w umowie.
Mając na uwadze, że odszkodowania proponowane przez ubezpieczycieli często nie pozwalają na naprawienie uszkodzonego pojazdu, zasadnym jest dochodzenie od ubezpieczycieli dodatkowych kwot tytułem odszkodowania.
W celu ustalenia o jaką kwotę można pozwać ubezpieczyciela sprawcy szkody, zasadnym jest uzyskanie opinii specjalisty, który ustali kwotę brakującego odszkodowania. Uzyskanie takiej opinii wiąże się jednak z dodatkowym wydatkiem, który może wynieść około 1.000 złotych.
Ponieważ z przepisów nie wynika jednoznacznie, czy koszt takiej opinii powinien zostać zwrócony poszkodowanemu przez ubezpieczyciela OC, doszło do sytuacji, w której sądy w tym zakresie wydawały różne orzeczenia. Mając na uwadze rozbieżności w orzecznictwie, Rzecznik Finansowy skierował do Sądu Najwyższego wniosek dotyczący wyjaśnienia zwrotu przez ubezpieczycieli wydatków na sporządzenie prywatnej ekspertyzy sporządzanej na etapie przedsądowym.
Rzecznik Finansowy skierował do Sądu Najwyższego następujące pytania:
- Czy w świetle art. 34 ust. 1 w zw. z art. 36 ustawy z dnia 9 lutego 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 473) o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2018 r., poz. 473) oraz art. 361 § 1 i § 2 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. kodeks cywilny (Dz.U. z 2018 r. poz. 1025), koszt prywatnej ekspertyzy rzeczoznawcy poniesiony przez poszkodowanego w celu ustalenia wysokości szkody bądź odpowiedzialności ubezpieczyciela w toku postępowania likwidacyjnego (przedsądowego) podlega kompensacie w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych?
- Czy analogicznej kompensacie w powyższym zakresie podlega również koszt prywatnej ekspertyzy rzeczoznawcy poniesiony przez cesjonariusza, który nabył od poszkodowanego wierzytelność odszkodowawczą?
Na które Sąd Najwyższy w uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego udzielił następującej odpowiedzi:
Poszkodowanemu oraz cesjonariuszowi roszczeń odszkodowawczych z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej zwrot kosztów tzw. prywatnej opinii (ekspertyzy) rzeczoznawcy, jeżeli jej sporządzenie było niezbędne do efektywnego dochodzenia odszkodowania.
Tytułem wyjaśnienia należy wskazać, że cesjonariuszem jest osoba (w tym również firma), na którą poszkodowany przelał swoje roszczenia o zapłatę pozostałej części odszkodowania od ubezpieczyciela.
W świetle powyższej uchwały należy również podkreślić, że zwrot kosztów prywatnej ekspertyzy należy się tylko wówczas, gdy sporządzenie takiej opinii było niezbędne do efektywnego dochodzenia odszkodowania.
Decydując się na uzyskanie prywatnej ekspertyzy należy więc przede wszystkim zbadać w pierwszej kolejności, czy odszkodowanie rzeczywiście zostało zaniżone. Następnie należy mieć na uwadze, że ekspertyza powinna być wykonana zgodnie ze stawkami rynkowymi i obejmować badanie szkód, które rzeczywiście powstały w zdarzeniu drogowym powodującym szkodę.
Odnośnie dochodzenia roszczeń, to można je bezpośrednio kierować do zakładu ubezpieczeń. Z doświadczenia Kancelarii wynika, że w sytuacji kwestionowania wysokości odszkodowania przez poszkodowanego sprawy przeważnie muszą znaleźć swój finał w sądzie, a roszczenia poszkodowanych bardzo często są zasadne.
Przykład
Właściciel samochodu marki Volkswagen był sprawcą wypadku, w wyniku które doszło do uszkodzenia pojazdu marki Toyota.
Volkswagen był objęty ubezpieczeniem OC, winę kierującego Volkswagenem potwierdziła również Policja.
W wyniku zgłoszenia szkody przez właściciela Toyoty, ubezpieczyciel sprawcy szkody podjął decyzję o wypłacie odszkodowania w wysokości 10.000 złotych.
Właściciel Toyoty kwestionował wysokość przyznanego odszkodowania wskazując, że jest pierwszym właścicielem samochodu, Toyota ma dopiero 4 lata i jest bezwypadkowa, natomiast wykonanie naprawy szkód w autoryzowanym serwisie będzie kosztować około 20.000 złotych.
Ubezpieczyciel sprawcy szkody w wyniku odwołania od decyzji postanowił nie zwiększać odszkodowania, jednocześnie wskazując, ze właściciel Toyoty może dochodzić wyższego odszkodowania m.in. przed sądem.
Poszkodowany postanowił uzyskać prywatną ekspertyzę, w której wskazano, że naprawa Toyoty w oparciu o oryginalne części w autoryzowanym serwisie będzie kosztować 22.350 złotych. Prywatna ekspertyza utwierdziła więc poszkodowanego w przekonaniu, że kwota odszkodowania jest zaniżona, w związku z czym postanowił skierować do sądu pozew o zapłatę dalszej kwoty 13.500 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie.
W trakcie postępowania sądowego powołany przez Sąd biegły (należy mieć na uwadze, że co do zasady sąd nie powołuje biegłego z urzędu, powołanie biegłego przez sąd wymaga inicjatywy strony postępowania) ustalił, że szkoda właściciela Toyoty wyniosła 22.300 złotych.
Sąd uznał więc, że roszczenie w zakresie kwoty 13.000 złotych było zasadne i zasądził dalsze odszkodowanie na rzecz poszkodowanego, co pozwoliło na wykonanie naprawy Toyoty w autoryzowanym serwisie, w oparciu o oryginalne części.
Poszkodowany nie dochodził w niniejszym postępowaniu zwrotu kosztów prywatnej ekspertyzy, która była poszkodowanymi niezbędna w celu ustalenia zakresu odpowiedzialności ubezpieczyciela OC.
Jeżeli masz wątpliwości, czy ubezpieczyciel wypłacił Ci odszkodowanie w należnej wysokości, zapraszamy Cię do kontaktu.
Więcej na temat możliwości dochodzenia odszkodowań możesz również przeczytaj tutaj.
