Dział spadku, postępowania działowe i zagadnienia pochodne, które są z nimi nierozerwalnie związane

W dzisiejszej publikacji wyjaśnimy czym jest według składów orzekających sądowy dział spadku oraz przybliżymy istotę postępowania sądowego o dział spadku. Skupimy się również na innych zagadnieniach związanych z działem spadku, postępowaniami działowymi, o których traktują ciekawe tezy składów orzekających. Tytułem wstępu musimy wyjaśnić, że tego typu sprawy (postępowania działowe) stanowią coraz większą ilość zagadnień, które w naszej ocenie wymagają szerszego ich przybliżenia oraz skomentowania. To właśnie przegląd aktualnego orzecznictwa sądowego jest jednym z najlepszych sposobów, aby wyjaśnić w praktyczny sposób zawiłe zagadnienia prawne – szczególnie związane z postępowaniami działowymi, których w Polsce jest coraz więcej.

(więcej…)

Czytaj dalej

Cecha wspólna rozstrzygnięć wydawanych w sprawach działowych

Dzisiejsza publikacja będzie odnosić się do cech wspólnych rozstrzygnięć wydawanych w sprawach działowych. Całość publikacji zostanie oparta o ciekawe postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2025 r., sygn. akt: II CZ 82/14, w którym skład orzekający w trafny i czytelny sposób wyjaśnił całość poruszanej problematyki. Poniżej przedstawiamy niezwykle ważne tezy orzecznicze, które dają ogromną dawkę wiedzy i praktycznych wskazówek w odniesieniu do tematyki postępowań działowych. Pozwalają one na lepsze zrozumienie i scharakteryzowanie postępowań działowych, dlatego też poniższe stanowiska Sądu Najwyższego zasługują na szczególne ich przywołanie – głównie ze względu na prostotę i czytelność w przekazie oraz  dużą wartość merytoryczną.

(więcej…)

Czytaj dalej

Podział nieruchomości a kwestie związane z księgami wieczystymi – analiza postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2014 r., sygn. akt: V CSK 573/13

Podział spadku

W dzisiejszej publikacji skupimy się na zagadnieniu związanym z podziałem nieruchomości w kontekście wpisów w księdze wieczystej. Nasz cykliczny przegląd orzecznictwa z zakresu szeroko rozumianej tematyki związanej z podziałem nieruchomości w chwili obecnej kontynuujemy ciekawym i ważnym postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2014 r., sygn. akt: V CSK 573/13. W postanowieniu tym skład orzekający trafnie wskazał istotne elementy, które mają bezpośrednie zastosowanie do praktycznych aspektów związanych z podziałem nieruchomości w odniesieniu do stosownych okoliczności, które muszą zostać uzewnętrznione w księgach wieczystych danej nieruchomości.

(więcej…)

Czytaj dalej

Zagadnienie związane z celem zniesienia współwłasności praw do nieruchomości – analiza postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 18 listopada 2016 r., sygn. akt: SN I CSK 85/16.

Właściwa, bieżąca i cykliczna analiza orzecznictwa sądowego, szczególnie na poziomie Sądu Najwyższego, przynosi wiele korzyści w kontekście budowania odpowiedniej strategii działania w ramach ochrony interesów naszych Klientów. To właśnie orzecznictwo Sądu Najwyższego pozwala nam na wypracowanie skutecznych wariantów i strategii działania w codziennym dążeniu do maksymalizacji ochrony prawnej i finansowej Klientów, którzy zaufali naszej kancelarii.

W dzisiejszej publikacji skupimy się na zagadnieniu związanym z celem zniesienia współwłasności praw do nieruchomości w kontekście ciekawego postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 18 listopada 2016 r., sygn. akt: SN I CSK 85/16 – zw. dalej: „postanowienie SN”.

Jaki jest cel zniesienia współwłasności praw do nieruchomości?

W tym miejscu warto jest zacytować słuszne stanowiska zaprezentowane przez skład orzekający w postanowieniu SN:

  1. Teza nr 1: „Zniesienie wspólności praw do nieruchomości ma na celu wyjście z mogącego rodzić spory stanu wspólności z zapewnieniem każdemu z współuprawnionych możliwie korzystnych dla niego warunków rozwiązania węzła wspólności. Dlatego pierwszeństwo przyznaje się sposobowi zgodnie wybranemu przez współuprawnionych (art. 622 k.p.c.), a w razie braku zgody między nimi pierwszeństwo ma podział rzeczy wspólnej (art. 212 § 1 k.c.), ponieważ pozwala zachować więź z przedmiotem dotychczasowej wspólności.”.
  2. Teza nr 2: „Możliwość spłaty współwłaścicieli stanowi istotny, lecz nie jedyny czynnik wpływający na sposób zniesienia współwłasności przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli i zasądzenie spłaty na rzecz pozostałych.”.

Możliwość ustanowienia służebności mieszkania w ramach wyjścia ze współwłasności – kiedy jest możliwe?

Warto jest przytoczyć stanowisko składu orzekający, który precyzyjnie wyjaśnił, że – „Skarżąca nie ma natomiast racji wskazując na ewentualność ustanowienia na jej rzecz służebności mieszkania. Takie rozwiązanie możliwe byłoby jedynie w ramach zgłoszenia przez uczestników zgodnego sposobu wyjścia ze wspólności przez przyznanie nieruchomości jednemu i ustanowienie służebności osobistej mieszkania na rzecz drugiego oraz – w drodze analogii – w wypadku dokonania podziału nieruchomości w sposób wymagający takiego rozwiązania, co wynika z art. 212 § 1 k.c. Wprawdzie Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 16 lipca 1980 r. (III CZP 45/80, OSNCP 1981, nr 2-3, poz. 25) dopuścił możliwość ustanowienia przez sąd służebności osobistej mieszkania także w wypadku przyznania całej nieruchomości jednemu ze współwłaścicieli, jednak rozwiązanie to nie przystaje do postanowień art. 212 § 2 k.c., który nie przewiduje takiej formy wyjścia ze współwłasności.”.

Czego wymaga prawidłowe rozstrzygnięcie zagadnień związanych z podziałem majątku wspólnego (szeroko rozumianych jako postępowania działowe)?

„Prawidłowe rozstrzygniecie sprawy wymaga rozważenia przez Sąd wszystkich możliwości i wyważenia interesów stron, z uwzględnieniem, że z jednej strony chodzi o zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych starszych osób, zawiązanych od lat z nieruchomością, a z drugiej o interesy inwestycyjne osoby z nieruchomością tą niezwiązanej, która nabywając udziały z pewnością zaznajomiła się z dotychczasowym sposobem wykorzystania działki i świadoma tego stanu zdecydowała się na kupno. Konieczne jest także rozważenie okoliczności faktycznych sprawy pod kątem oceny zgodności wniosku z zasadami współżycia społecznego – zastosowanie art. 5 k.c. w sprawach o zniesienie współwłasności nie jest bowiem wyłączone, jakkolwiek możliwe będzie jedynie w szczególnych, wyjątkowo uzasadnionych wypadkach (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 9 października 1981 r., III CRN 202/81, nie publ., z dnia 24 stycznia 2007 r.,. III CZP 117/06, OSNC 2007, Nr 11, poz. 165).”.

Wszystkie te okoliczności są ważne zarówno dla samego Sądu, ale przede wszystkim dla nas – profesjonalnych pełnomocników, którzy reprezentują interesy swoich Klientów. To właśnie należycie przygotowana strategia, której przyznaje rację skład orzekający w danej sprawie, jest kluczem do sukcesu w drodze do osiągnięcia możliwie najlepszego rozstrzygnięcia dla naszych Klientów. Wszystkie te wytyczne są przez nas każdorazowo analizowane, wdrażane i aktualizowane.

Czytaj dalej

Orzekanie o nierównych udziałach w majątku wspólnym małżonków – ważne postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 2023 r., sygn. akt: II CSKP 1401/22

Podział spadku

Dzisiejsza publikacja traktuje o ważnym postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 2023 r., sygn. akt: II CSKP 1401/22, w którym skład orzekający odniósł się do kwestii orzekania o nierównych udziałach w majątku wspólnym małżonków. Tytułem wyjaśnienia wskazujemy, że przedmiotowe postanowienie zostało opublikowane w dniu 13 lutego 2024 r. Poniższe rozważania zostaną oparte o przywołane postanowienie Sądu Najwyższego oraz przepisy ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2023 r. poz. 2809) – zw. dalej: „k.r.o.”.

(więcej…)

Czytaj dalej

Zagadnienie sprzeczności interesów w sprawach o podział majątku wspólnego małżonków w kontekście wyroku Sądu Najwyższego sygn. akt: I CSK 3175/22 z dnia 10.10.2022 r.

W dniu dzisiejszym poruszymy zagadnienie związane z kwestią sprzeczności interesów w sprawach o podział majątku wspólnego w kontekście istotnego wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2022 r. Wyrok ten jest o tyle istotny, że jednoznacznie rozstrzyga o kwestii sprzeczności, która często może pojawiać się jako argument lub kontrargument strony w postępowaniu o podział majątku wspólnego małżonków.

Czym jest sprzeczność interesów w sprawach o podział majątku wspólnego?

Sprzeczność interesów w sprawach o podział majątku wspólnego jest to domaganie się zniesienia współwłasności i jednoczesne prezentowanie odmiennych zapatrywań co do sposobu dokonania zniesienia współwłasności – tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2011 r., sygn. akt: II CZ 120/11.

Czy występuje sprzeczność interesów w sprawach o podział majątku wspólnego małżonków?

W tym miejscu należy jednoznacznie odpowiedzieć, że sprzeczność interesów w tego typu postępowaniach nie występuje. Pogląd taki jest szeroko prezentowany przez składy orzekające Sądu Najwyższego.

Przegląd najciekawszych tez, które traktują o tematyce braku występowania sprzeczności interesów w sprawach o podział majątku wspólnego małżonków. Na co należy zwrócić uwagę w tego typu postępowaniach?

Tytułem przykładu należy wskazać na takie tezy jak np.:

  1. w sprawach o podział majątku wspólnego nie zachodzi sprzeczność interesów uczestników domagających się podziału, niezależnie od postulowanego przez nich sposobu wyjścia ze wspólności i rozdysponowania składników majątku – tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2022 r., sygn. akt: I CSK 3175/22;
  2. w sprawach m.in. o zniesienie współwłasności nie występuje sprzeczność interesów między uczestnikami postępowania domagającymi się zniesienia współwłasności a prezentującymi jedynie odmienne zapatrywania co do sposobu dokonania zniesienia współwłasności. W takiej sytuacji uzasadnione jest rozstrzygnięcie o kosztach postępowania na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., a więc z zastosowaniem przewidzianej tym przepisem zasady – tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2011 r., sygn. akt: II CZ 120/11;
  3. samo wniesienie apelacji przez jednego z uczestników postępowania o podział majątku wspólnego, który kwestionuje poszczególne postanowienia konkretyzujące sposób wychodzenia ze wspólności, nie oznacza, że pomiędzy nim a pozostałymi uczestnikami zachodzi sprzeczność interesów – tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 2012 r., sygn. akt: IV CZ 13/12;
  4. w sprawach o podział majątku wspólnego sprzeczność interesów, nie występuje nawet wówczas, gdy uczestnicy postępowania wskazują różne sposoby podziału tego majątku i zgłaszają w tym zakresie odmienne wnioski. Osoby uprawnione mogą dążyć do zniesienia wspólności w taki sposób, jaki jest ich zdaniem najkorzystniejszy i nie ma to znaczenia dla oceny, że ich interesy są wspólne i niesprzeczne – tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 2012 r., sygn. akt: IV CZ 13/12.

Podsumowanie

Sprzeczność poglądów związanych ze sposobem podziału majątku często występuje w postępowaniach o podział majątku wspólnego małżonków, jednakże sprzeczność interesów jako takich już nie. Jak zostało to wykazane w bogatym orzecznictwie Sądu Najwyższego takiej sprzeczności interesów nie ma w sprawach podziałowych związanych z majątkiem wspólnym małżonków. Warto jest zawsze o tym pamiętać i należycie zgłaszać oraz argumentować swoje poglądy lub roszczenia. Do tego niezbędna jest właściwie przygotowana taktyka procesowa w tym zakresie – o czym szerzej w kolejnej publikacji.

Czytaj dalej

Rozstrzygnięcia w postępowaniu o podział majątku wspólnego małżonków w kontekście wyroku Sądu Najwyższego sygn. akt: I CSK 408/15 z dnia 12.05.2016 r.

Podział spadku

W dzisiejszej publikacji skupimy się na zagadnieniu, które ma niezwykle istotne znaczenie dla uczestników postępowania o podział majątku wspólnego małżonków. W publikacji wskażemy jakie kwestie są rozstrzygane przez sąd oraz dlaczego tak ważne jest obranie właściwej taktyki procesowej przez pełnomocnika, który chroni interesów małżonka danego małżonka.

Jak kwestie rozstrzygane są w postępowaniu o podział majątku wspólnego małżonków?

Za stanowiskiem Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2016 r. warto jest wskazać, że w postępowaniu o podział majątku wspólnego, rozstrzygane są kwestie nie tylko związane z podziałem poszczególnych składników majątkowych i rozliczeniem finansowym w postaci dopłat czy spłat, ale również:

  1. rozpoznawane są zgłoszone przez wnioskodawcę i uczestników roszczenia dotyczące nakładów na majątek wspólny z majątków odrębnych (obecnie osobistych) małżonków oraz
  2. ich żądania wynikające z nakładów i korzystania z tego majątku po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej.

Dodatkowo należy powtórzyć za stanowiskiem Sądu Najwyższego, że kompleksowość i zarazem w wielu wypadkach integralność postanowień co do istoty w tego rodzaju sprawach powoduje, że w razie uznania zasadności zarzutów w ramach kontroli instancyjnej, w sytuacji gdy wadliwe orzeczenie w zaskarżonej części wpływa na sposób podziału i ostateczne rozliczenia, zachodzi podstawa do uchylenia postanowienia sądu pierwszej instancji w całości.

Dlaczego właściwa taktyka naszego pełnomocnika przy podziale majątku wspólnego jest tak ważna?

W tym miejscu należy wyjaśnić, że postępowanie o podział majątku wspólnego cechuje się swoistą dynamiką, spowodowaną działaniem sądu z urzędu, jak również postawą i taktyką procesową uczestników. To właśnie obranie właściwej taktyki procesowej jest kluczowe dla należytej ochrony interesów danego małżonka, który jest reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika.

To właśnie wybór doświadczonego pełnomocnika procesowego (radcy prawnego lub adwokata), daje większe gwarancje na sukces w postępowaniu o podział majątku wspólnego małżonków.

Co to jest wielowątkowy podział majątku wspólnego małżonków?

Wielowątkowy podział majątku wspólnego małżonków to sytuacja, w której dzielony majątek wspólny posiada wiele elementów, wiele kwestii niezbędnych do rozstrzygnięcia, podziału i przeliczenia. To właśnie tego typu postępowania cechuje największy stopień skomplikowania i zasadnym jest wówczas korzystanie z pomocy profesjonalnego pełnomocnika procesowego. Dla jasności sytuacji procesowej uczestników i jednoznaczności wydawanych orzeczeń w sprawach o podział majątku wspólnego (zwłaszcza tych wielowątkowych), postuluje się, aby sąd w razie wydania postanowienia wstępnego, którego przedmiotem są sporne kwestie związane z przynależnością składników majątkowych do majątku wspólnego, w sentencji tego orzeczenia zamieścił także negatywne rozstrzygnięcie, przez oddalenie wniosku o ustalenie, że dany składnik majątkowy wchodzi do majątku wspólnego.

Na uwagę zasługuje również pogląd, że gdy sąd z mocy przepisu szczególnego jest obowiązany do orzekania z urzędu, to w sentencji orzeczenia podziałowego zamieszcza jedynie rozstrzygnięcia pozytywne i to także w razie zgłoszenia przez uczestnika postępowania wniosku o rozstrzygnięcie spornego zagadnienia, np. o przynależność danego składnika majątkowego do majątku wspólnego. Jeżeli sąd uzna, że wnioskowany przez uczestnika przedmiot majątkowy nie wchodzi do tego majątku, to nie zamieszcza negatywnego rozstrzygnięcia w sentencji postanowienia, a jedynie omawia je w uzasadnieniu, co oznacza, że wniosek w całości lub w części nie został uwzględniony.

Podsumowanie

Postępowania podziałowe związane z majątkiem wspólnym należą do tych, które mogą być niezwykle skomplikowanymi. Dotyczy to w szczególności podziałów wielowątkowych. Zawsze należy należycie zadbać o właściwą reprezentację swoich interesów prawnych – remedium na to jest wybór doświadczonego i skutecznego radcy prawnego lub adwokata.

Czytaj dalej

Dokumenty potrzebne do rozwodu – wykaz dokumentów

Jakie dokumenty potrzebne są do rozwodu - Lexperiens.pl

Sprawa rozwodowa to formalny sposób na zakończenie związku małżeńskiego z drugą osobą. W polskim prawodawstwie wyróżnia się dwie możliwości rozstania – pierwszą jest rozwód bez orzekania o winie (na tę opcję decyduje się większość par) oraz z orzekaniem o winie. Przed rozpoczęciem całej procedury niezbędne jest złożenie w sądzie (przez jednego z małżonków) właściwych dokumentów, określanych potocznie jako „papiery rozwodowe”, które później dostarczane są również drugiej stronie sprawy.

(więcej…)

Czytaj dalej

Jak napisać pozew rozwodowy i dlaczego warto skorzystać z pomocy radcy prawnego?

Jak napisac pozew rozwodowy - lexperiens.pl

W przypadku niektórych małżeństw rozważania pomiędzy separacją a rozwodem kończą się decyzją o formalnym rozstaniu. Wielu osobom może się wydawać, że jest to bardzo zawiła procedura, choć tak naprawdę poziom jej skomplikowania zależny jest od wielu czynników – obecności w małżeństwie małoletnich dzieci, od tego, czy podczas sprawy ma być orzeczona wina jednej ze stron (wówczas mówimy o rozwodzie z winy męża lub żony), a także od tego, jak wygląda prawny status majątkowy pary. W poniższym artykule opowiadamy o tym, jak złożyć  pozew o rozwód – krok po kroku.

(więcej…)

Czytaj dalej

Pozew o alimenty – jak założyć sprawę o alimenty na dziecko

Pozew o alimenty - lexperiens.pl

Przyznanie alimentów na dziecko to jeden z tych instrumentów prawnych, który sąd może wykorzystać do zapewnienia dobrobytu i środków utrzymania na rzecz małoletniego (lub też dziecka pełnoletniego – w zależności od zastanej sytuacji, podejmowania przez dziecko dalszej nauki i innych czynników). Gdzie złożyć wniosek o alimenty, w jaki sposób go napisać i czego można spodziewać się w konsekwencji takiego przedsięwzięcia?

(więcej…)

Czytaj dalej