W dzisiejszej publikacji skupimy się na zagadnieniu związanym z przerwaniem biegu przedawnienia roszenia o świadczenie do ubezpieczyciela. Wyjaśnimy sobie samą kwestię przerwania biegu przedawnienia oraz odniesiemy się do ważnego wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2021 r., sygn. akt: IV CSKP 36/21, w którym skład orzekający w trafny i precyzyjny sposób wyłożył przedmiotowy problem, powodując, że tematyka ta jest bardziej zrozumiała dla każdego uczestnika sporu z Towarzystwami Ubezpieczeniowymi.

Które przepisy cywilne mają zastosowanie do poruszanej problematyki?

Tytułem wstępu należy wskazać na regulacje wynikające z przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2024 r. poz. 1061) – zw. dalej: „k.c.”, które traktują o przedawnieniu roszczeń.

W pierwszej kolejności podkreślenia wymaga art. 819 § 1 k.c. – roszczenia z umowy ubezpieczenia przedawniają się z upływem lat trzech. Następnie zgodnie z art. 819 § 4 k.c. – bieg przedawnienia roszczenia o świadczenie do ubezpieczyciela przerywa się także przez zgłoszenie ubezpieczycielowi tego roszczenia lub przez zgłoszenie zdarzenia objętego ubezpieczeniem. Bieg przedawnienia rozpoczyna się na nowo od dnia, w którym zgłaszający roszczenie lub zdarzenie otrzymał na piśmie oświadczenie ubezpieczyciela o przyznaniu lub odmowie świadczenia.

Zasadność stosowania powyższych przepisów wprost podkreśla stanowisko wyrażone przez skład orzekający w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2021 r., sygn. akt: IV CSKP 36/21.

Przerwanie biegu przedawnienia roszczeń – co na ten temat twierdzi orzecznictwo?

Warto jest również przywołać ciekawe stanowisko zaprezentowane w wyroku Sądu Najwyższego, gdzie w czytelny sposób wyjaśniono kwestię przerwania biegu przedawnienia roszczeń w stosunku do Towarzystwa Ubezpieczeniowego:

Teza nr 1:

„Przerwanie biegu przedawnienia następuje w wyniku aktywności uprawnionego w stosunku do zobowiązanego; innymi słowy, bieg przedawnienia przerywają określone czynności podjęte przez wierzyciela wobec dłużnika. W okresie przedawnienia uprawniony powinien przedsięwziąć stosowne czynności dla zachowania i zaspokojenia swojego roszczenia, a ustawodawca „premiuje zachowania zmierzające w tym kierunku przerwą biegu przedawnienia”. Artykuł 819 § 4 k.c. rozszerza (w stosunku do art. 123 § 1 k.c.) zakres takich czynności i obejmuje nim zgłoszenie ubezpieczycielowi roszczenia oraz zgłoszenie zdarzenia objętego ubezpieczeniem. To przychylne dla poszkodowanego unormowanie znajdzie jednak zastosowanie tylko wtedy, gdy poszkodowany z niego skorzysta, a więc podejmie jeden z przewidzianych w przepisie kroków.”.

Teza nr 2:

„Artykuł 819 § 4 k.c. ma zastosowanie do wszystkich roszczeń określonych w art. 819 k.c.”.

Kiedy przerywa się bieg przedawnienia?

W tym miejscu warto jest wyjaśnić, kiedy dokładnie przerywa się bieg przedawnienia zgodnie z obowiązującymi przepisami k.c. Zgodnie bowiem z art. 123 § 1 k.c. – bieg przedawnienia przerywa się:

• przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;
• przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje.

Czy zawezwanie do próby ugodowej przerywa bieg przedawnienia roszczeń?

Warto jest jednoznacznie wyjaśnić za Sądem Najwyższym, że „zawezwanie do próby ugodowej (przynajmniej pierwsze zawezwanie) przerywa bieg przedawnienia pod warunkiem zawierania żądania określonego w sposób spełniający wymagania art. 187 § 1 pkt 1 k.p.c. Nie przerywa biegu przedawnienia odsetek zawezwanie, które nie zawiera stwierdzenia, że jego przedmiotem jest także roszczenie o odsetki, ze wskazaniem daty, od której są żądane, oraz stopy procentowej lub rodzaju odsetek o stopie określonej prawem.” – tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2023 r., sygn. akt: II CSKP 97/23.

Jednakże powinniśmy pamiętać o tym, że „wystąpienie z wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej wyłącznie w celu uzyskania przerwy biegu przedawnienia stanowi sprzeczne z dobrymi obyczajami nadużycie prawa procesowego.” – tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2023 r., sygn. akt: II CSKP 1662/22.