Na temat klauzul niedozwolonych (nazywanych również abuzywnymi) pisaliśmy więcej tutaj. W sprawach opartych na niedozwolonych zapisach umownych, bardzo istotnym jest ustalenie momentu, w którym należy badać niedozwolony charakter zapisu. 20 czerwca 2018 r. Sąd Najwyższy wydał w tej sprawie uchwałę, w której stwierdził, że „Oceny, czy postanowienie umowne jest niedozwolone (art. 385(1) § 1 k.c.), dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy„.
Uchwała składu siedmiu sędziów z dnia 20 czerwca 2018 r., sygn. akt III CZP 29/17 (całą treść znajdziesz tutaj), zapadła w związku z przedstawieniem zagadnienia prawnego przez Rzecznika Finansowego.
Rzecznik Finansowy zadał pytanie „Czy na podstawie art. 385(1) i 385 (2) ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 Nr 16 poz. 93 ze zm.; dalej: k.c.), badanie, w kontroli incydentalnej, przesłanek zgodności z dobrymi obyczajami i rażącego naruszenia interesów konsumenta – a więc nieuczciwego (abuzywnego) charakteru postanowienia (warunku) umowy – dokonywane jest według stanu z chwili zawarcia umowy, biorąc pod uwagę jej normatywną treść, uwzględniając okoliczności jej zawarcia oraz z odniesieniem, w momencie jej zawarcia do innych warunków tej umowy lub innej umowy, od której ta jest zależna, czy też ocena ta dokonywana jest z uwzględnieniem sposobu stosowania (wykonywania) badanego postanowienia i umowy w praktyce w okresie od daty jej zawarcia do chwili wyrokowania?”
Sąd Najwyższy wskazał w uchwale, że abuzywność zapisów, powinno się badać na moment zawierania umowy przez konsumenta z przedsiębiorcą. W takiej sytuacji nie ma więc znaczenia w jaki sposób przedsiębiorca wykonywał umowę. Ukształtowanie przez przedsiębiorcę praw i obowiązków konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami oraz rażące naruszenie interesów konsumenta powinno się badać na moment zawierania umowy.
Moment badania abuzywności potwierdza również sprostowanie do dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. W wyniku sprostowania ustalono nową treść dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r., zamiast:
„1. Nie naruszając przepisów art. 7, nieuczciwy charakter warunków umowy jest określany z uwzględnieniem rodzaju towarów lub usług, których umowa dotyczy i z odniesieniem, w czasie wykonania umowy, do wszelkich okoliczności związanych z wykonaniem umowy oraz do innych warunków tej umowy lub innej umowy, od której ta jest zależna.”,
powinno być:
„1. Nie naruszając przepisów art. 7, nieuczciwy charakter warunków umowy jest określany z uwzględnieniem rodzaju towarów lub usług, których umowa dotyczy i z odniesieniem, w momencie zawarcia umowy, do wszelkich okoliczności związanych z zawarciem umowy oraz do innych warunków tej umowy lub innej umowy, od której ta jest zależna.”.
Jeżeli w Twojej umowie znajdują się zapisy, co do których prawidłowości masz wątpliwości, zapraszamy Cię do kontaktu.
