Tak, prawo łowieckie nakazuje określonym podmiotom wynagrodzenie szkód wyrządzonych przez dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny w uprawach i płodach rolnych, jak również za szkody wyrządzone przy wykonywaniu polowań. Powyższe pokazuje, że aby otrzymać odszkodowanie za szkody łowieckie trzeba spełnić określone warunki o których piszemy poniżej. 

Co należy zrobić w przypadku stwierdzenia szkód wyrządzonych w uprawach i płodach rolnych? 

Uzyskanie odszkodowanie za szkody wyrządzone w uprawach i płodach rolnych przez dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny należy rozpocząć od złożenia wniosku o szacowanie szkód, w tym ustalenie wysokości odszkodowania, przez właściciela albo posiadacza gruntów rolnych. 

Wniosek o szacowanie szkód wyrządzonych przez dziki i inne zwierzęta leśne

Wniosek o szacowanie szkód należy złożyć do dzierżawcy albo zarządcy obwodu łowieckiego co do zasady w terminie 3 dni od dnia jej stwierdzenia (inne zasady dotyczą szkód wyrządzonych przez dziki na łąkach i pastwiskach). Szkodę łowiecką można zgłosić w postaci papierowej albo elektronicznej. Wniosek o szacowanie szkód powinien zawierać w szczególności: 

1. imię i nazwisko albo nazwę, adres miejsca zamieszkania albo adres i siedzibę oraz numer telefonu właściciela albo posiadacza gruntów rolnych;
2. wskazanie miejsca wystąpienia szkody;
3. wskazanie rodzaju uszkodzonej uprawy lub płodu rolnego.

Jak się odbywa szacowanie szkód łowieckich? 

Szacowanie szkody łowieckiej odbywa się poprzez oględziny, a następnie szacowanie ostateczne. 

W przypadku szkód wyrządzonych w płodach rolnych, szkód wyrządzonych przez dziki na łąkach i pastwiskach oraz szkód w uprawach, jeżeli szkoda powstała i została zgłoszona bezpośrednio przed sprzętem lub w jego trakcie, dokonuje się wyłącznie szacowania ostatecznego.

Oględziny powinny być przeprowadzone w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku, o którym mowa powyżej. Zawiadomienie m.in. poszkodowanego o terminie dokonania oględzin albo szacowania ostatecznego powinno się odbyć pisemnie, za pośrednictwem poczty elektronicznej lub przez krótkie wiadomości tekstowe (SMS).

Niestawiennictwo właściciela albo posiadacza gruntów rolnych lub przedstawiciela wojewódzkiego ośrodka doradztwa rolniczego nie wstrzymuje dokonania szacowania szkód. Podczas oględzin powinno dojść do ustalenia: 

1. gatunku zwierzyny, która wyrządziła szkodę;
2. rodzaju, stanu i jakość uprawy;
3. obszaru całej uprawy;
4. szacunkowego obszaru uprawy, która została uszkodzona;
5. szacunkowego procentu zniszczenia uprawy na uszkodzonym obszarze.

Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie szczegółowych warunków szacowania szkód w uprawach i płodach rolnych z dnia 16 kwietnia 2019 r. precyzuje w § 3, w jaki sposób powinno się dokonać powyższych ustaleń i tak m.in.: 

• gatunek zwierzyny, która wyrządziła szkodę łowiecką, ustala się na podstawie charakterystycznych śladów żerowania lub pozostawionych tropów, lub odchodów;
• rodzaj uprawy lub płodu rolnego ustala się przez weryfikację informacji zawartych we wniosku o szacowanie szkód łowieckich ze stanem faktycznym na gruncie; 
• szacunkowy obszar uprawy, która została uszkodzona, ustala się orientacyjnie na podstawie wizji lokalnej. 

Rozporządzenie dokładnie opisuje także sposób ustalenia wysokości kwoty. 

Kto szacuje szkody łowieckie?  

Szacowania szkód w szkód wyrządzonych w uprawach i płodach rolnych przez dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny lub przy wykonywaniu polowania a także ustalania wysokości odszkodowania dokonuje zespół składający się z: 

• przedstawiciela wojewódzkiego ośrodka doradztwa rolniczego;
• przedstawiciela dzierżawcy albo zarządcy obwodu łowieckiego;
• właściciela albo posiadacza gruntów rolnych, na terenie których wystąpiła szkoda.

W przypadku wniesienia odwołania, nadleśniczy Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe dokonuje dodatkowego, odpowiednio oględzin lub szacowania ostatecznego. W oględzinach lub szacowaniu ostatecznym mogą wziąć udział osoby wskazane powyżej. Na pisemny wniosek członka zespołu, podczas czynności wykonywanych przez nadleśniczego Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe może również brać udział przedstawiciel właściwej ze względu na miejsce wystąpienia szkód izby rolniczej. 

Potrzebuję pomocy przy szacowaniu szkód łowieckich

Ile wynosi odszkodowanie za szkody łowieckie? 

Wysokość odszkodowania za zniszczenia wyrządzone przez dzikie zwierzęta zależy od kilku czynników:

• wysokość odszkodowania za szkody w uprawach ustala się, mnożąc obszar uprawy, która została uszkodzona, przez procent jej zniszczenia (powierzchnia zredukowana). Ustaloną powierzchnię zredukowaną mnoży się przez plon z 1 ha (rozmiar szkody). Tak ustalony rozmiar szkody mnoży się przez wartość danego płodu rolnego wyrażoną przez jego cenę skupu w regionie powstania szkody, a jeżeli skup nie jest prowadzony – przez wartość wyrażoną przez jego cenę rynkową z dnia szacowania ostatecznego szkody w regionie jej powstania.
• wysokość odszkodowania za szkody wyrządzone przez dziki na łąkach i pastwiskach ustala się na podstawie wartości rynkowej utraconego plonu, odpowiednio siana lub masy zielonej, w danym sezonie wegetacyjnym. Odszkodowanie obejmuje także koszty doprowadzenia uszkodzonego obszaru do stanu pierwotnego; koszty te wylicza się na podstawie aktualnych cen prac agrotechnicznych oraz wartości rynkowej nasion niezbędnych do wysiania.
• wysokość odszkodowania za szkody w płodach rolnych ustala się, mnożąc szacunkową masę uszkodzonego płodu rolnego przez jego cenę skupu w regionie powstania szkody, a jeżeli skup nie jest prowadzony – przez wartość wyrażoną przez jego cenę rynkową z dnia ostatecznego szacowania szkody w regionie jej powstania, z uwzględnieniem stanu i jakości płodu rolnego.
• wysokość ustalonego odszkodowania pomniejsza się odpowiednio o nieponiesione koszty zbioru, transportu i przechowywania, które ustala się indywidualnie dla każdej uprawy z uwzględnieniem niezbędnych nakładów, jakie poszkodowany musiałby ponieść na zebranie, transport i przechowywanie plonu objętego odszkodowaniem.

Czy z oględzin powinien zostać sporządzony protokół? Co powinien zawierać protokół? 

Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie szczegółowych warunków szacowania szkód w uprawach i płodach rolnych ustala m.in. wzory protokołu oględzin, protokołu szacowania ostatecznego, czy też protokołu oględzin w przypadku szkody łowieckiej, za którą odpowiada Skarb Państwa.

Protokół powinien zostać sporządzony przez dzierżawcę albo zarządcę obwodu łowieckiego niezwłocznie po zakończeniu oględzin. Protokół powinien zawierać następujące dane i informacje: 

1. imiona i nazwiska osób biorących udział w oględzinach;
2. datę sporządzenia protokołu oraz datę dokonania oględzin;
3. dane podlegające ustaleniu podczas oględzin, o których mowa powyżej;
4. szkic sytuacyjny uszkodzonej uprawy;
5. czytelne podpisy osób biorących udział w oględzinach.

Ponieważ protokół może stanowić najistotniejszy dowód podczas ewentualnej sprawy sądowej sugerujemy dopilnowanie przez poszkodowanego bardzo precyzyjnego określenia szkód wyrządzonych przez zwierzynę leśną. W sytuacji nieakceptowania ustaleń umieszczonych w protokole przez osobę protokół sporządzającą bardzo ważnym jest wniesienie zastrzeżeń do protokołu wraz z uzasadnieniem (w protokole powinna się znaleźć wyraźna informacja, czy członkowie zespołu wnieśli zastrzeżenia, czy też brak jest zastrzeżeń).  

Co powinno się ustalić podczas szacowania ostatecznego? 

Podczas szacowania ostatecznego ustala się:

1. gatunek zwierzyny, która wyrządziła szkodę;
2. rodzaj uprawy lub płodu rolnego;
3. stan i jakość uprawy lub jakość płodu rolnego;
4. obszar całej uprawy lub szacunkową masę zgromadzonego płodu rolnego;
5. obszar uprawy, która została uszkodzona, lub szacunkową masę uszkodzonego płodu rolnego;
6. procent zniszczenia uprawy na uszkodzonym obszarze;
7. plon z 1 ha;
8. wysokość odszkodowania.

Szacowania ostatecznego dokonuje się najpóźniej w dzień sprzętu, przed dokonaniem sprzętu uszkodzonej uprawy. W przypadku szkód wyrządzonych w płodach rolnych, szkód wyrządzonych przez dziki na łąkach i pastwiskach oraz szkód w uprawach, jeżeli szkoda powstała i została zgłoszona bezpośrednio przed sprzętem lub w jego trakcie, dokonuje się wyłącznie szacowania ostatecznego, w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku.

O terminie planowanego sprzętu uszkodzonej uprawy właściciel albo posiadacz gruntów rolnych jest obowiązany powiadomić dzierżawcę albo zarządcę obwodu łowieckiego, w formie pisemnej, w terminie 7 dni przed zamierzonym sprzętem.

Potrzebuję pomocy w przygotowaniu zgłoszenia

Czy z szacowania ostatecznego powinien zostać sporządzony protokół? Co powinien zawierać protokół? 

Tak, dzierżawca albo zarządca obwodu łowieckiego powinien niezwłocznie po zakończeniu szacowania ostatecznego sporządzić protokół, który zawiera w szczególności następujące dane i informacje:

1. imiona i nazwiska osób biorących udział w szacowaniu ostatecznym;
2. datę sporządzenia protokołu oraz datę dokonania szacowania ostatecznego;
3. dane podlegające ustaleniu podczas szacowania ostatecznego, o których mowa powyżej (ustalenie gatunku zwierzyny, która wyrządziła szkodę itp.);
4. szkic sytuacyjny uszkodzonej uprawy;
5. czytelne podpisy osób biorących udział w szacowaniu ostatecznym.

Członkowie zespołu uczestniczącego w szacowaniu ostatecznym mają prawo do wniesienia zastrzeżeń do protokołu wraz z uzasadnieniem. Zwłaszcza poszkodowanym doradzamy wniesienie zastrzeżeń do wszystkich kwestionowanych ustaleń. Protokół, jako dokument będzie miał najistotniejsze znaczenie w ewentualnym procesie przed sądem. 

Wypłaty odszkodowania za szkody łowieckie dokonuje dzierżawca albo zarządca obwodu łowieckiego w terminie 30 dni od dnia sporządzenia protokołu z szacowania ostatecznego, od którego nie wniesiono odwołania.

Czy można się odwołać od ustaleń protokołu z oględzin albo protokołu z szacowania ostatecznego? Do kogo należy wnieść odwołanie? 

Właścicielowi albo posiadaczowi gruntów rolnych, na terenie których wystąpiła szkoda, oraz dzierżawcy albo zarządcy obwodu łowieckiego przysługuje odwołanie do nadleśniczego Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe właściwego ze względu na miejsce wystąpienia szkody. Odwołanie wnosi się w terminie 7 dni od dnia podpisania protokołu z oględzin lub protokołu z szacowania ostatecznego.

W celu rozpatrzenia odwołania nadleśniczy Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe dokonuje odpowiednio oględzin lub szacowania ostatecznego. Oględzin lub szacowania ostatecznego dokonuje nadleśniczy Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe właściwy ze względu na miejsce wystąpienia szkód lub jego przedstawiciel.

Oględziny lub szacowanie ostateczne powinny być przeprowadzone niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni od dnia otrzymania odwołania. 

W oględzinach lub szacowaniu ostatecznym mogą brać udział członkowie zespołu. Ponadto, na pisemny wniosek członka zespołu, w oględzinach lub szacowaniu ostatecznym, może również brać udział przedstawiciel właściwej ze względu na miejsce wystąpienia szkód izby rolniczej.

Po zakończeniu oględzin lub szacowania ostatecznego sporządza się protokół, który zawiera w szczególności dane określone w wymaganiach dla protokołu z oględzin lub szacowania ostatecznego wskazane powyżej, z wyłączeniem informacji o wysokości odszkodowania.

Nadleśniczy Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe właściwy ze względu na miejsce wystąpienia szkód ustala wysokość odszkodowania, w drodze decyzji, biorąc w szczególności pod uwagę ustalenia zawarte w protokołach.

Powyższa decyzja wydawana jest w terminie 14 dni od dnia otrzymania protokołów i jest ostateczna.

Wypłata odszkodowania za szkody wyrządzone przez dzikie zwierzęta następuje ze środków dzierżawcy albo zarządcy obwodu łowieckiego, nie później niż w terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji, o której mowa w ust. 1.

W przypadku gdy obwód łowiecki, na terenie którego wystąpiła szkoda, został wyłączony z wydzierżawiania i przekazany w zarząd nadleśnictwa Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, właściwym w sprawie ustalenia wysokości odszkodowania w drodze decyzji jest dyrektor regionalnej dyrekcji Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe właściwy ze względu na miejsce wystąpienia szkody.

Co w przypadku, gdy odszkodowanie za szkody łowieckie jest zbyt niskie?  

W przypadku ustalenia odszkodowania w zbyt niskiej wysokości właściciel albo gdy posiadacz gruntów rolnych, na których zostały wyrządzone szkody, jest niezadowolony z decyzji może, w terminie trzech miesięcy od dnia jej doręczenia, wnieść powództwo do sądu właściwego ze względu na miejsce wystąpienia szkody.

W jakich przypadkach nie należy się odszkodowanie za szkody łowieckie?

Odszkodowanie za szkody łowieckie nie przysługuje: 

1. osobom, którym przydzielono grunty stanowiące własność Skarbu Państwa jako deputaty rolne na gruntach leśnych;
2. posiadaczom uszkodzonych upraw lub płodów rolnych, którzy nie dokonali ich sprzętu w terminie 14 dni od dnia zakończenia okresu zbioru tego gatunku roślin w danym regionie, określonego przez sejmik województwa w drodze uchwały;
3. posiadaczom uszkodzonych upraw lub plonów rolnych, którzy nie wyrazili zgody na budowę przez dzierżawcę lub zarządcę obwodu łowieckiego urządzeń lub wykonywanie zabiegów zapobiegających szkodom;
4. za szkody nieprzekraczające wartości 100 kg żyta w przeliczeniu na 1 hektar uprawy;
5. za szkody powstałe w płodach złożonych w sterty, stogi i kopce, w bezpośrednim sąsiedztwie lasu;
6. za szkody w uprawach rolnych założonych z rażącym naruszeniem zasad agrotechnicznych;
7. za szkody, o których mowa w art. 46 ust. 1, powstałe na nieruchomościach, w odniesieniu do których właściciel albo użytkownik wieczysty złożył oświadczenie o zakazie wykonywania polowania, o którym mowa w art. 27b ust. 1 – do dnia następującego po dniu:

1. w którym oświadczenie o zakazie wykonywania polowania zostało cofnięte albo
2. w którym organ właściwy do wydzierżawienia obwodu łowieckiego albo minister właściwy do spraw środowiska lub dzierżawca albo zarządca obwodu łowieckiego dowiedział się o wygaśnięciu zakazu wykonywania polowania albo
3. zawiadomienia o cofnięciu oświadczenia o zakazie wykonywania polowania organu właściwego do wydzierżawienia obwodu łowieckiego albo ministra właściwego do spraw środowiska.