W dzisiejszej publikacji skupimy się na zagadnieniu związanym z określeniem praw i obowiązków stron umowy ubezpieczenia. Przedmiotowe zagadnienie zostanie wyjaśnione przez nas przez pryzmat ciekawego wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2024 r. sygn. akt: II CSKP 1652/22.

Dodatkowo w dalszej części publikacji wyjaśnione zostanie zagadnienie związane ze świadczeniem ubezpieczyciela w odniesieniu do ubezpieczenia majątkowego.

Ważne tezy z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2024 r.

Orzecznictwo Sądu Najwyższego jest dla nas wszystkim ogromną bazą wiedzy, którą należy zawsze aktualizować. Na kanwie powyższego przedstawiamy kolejne z aktualnych tez orzeczniczych, które w trafny i jasny/czytelny sposób wyjaśniają, również naszym Czytelnikom i Klientom – zagadnienie związane z prawami i obowiązkami stron umowy ubezpieczenia oraz wyjaśniają zagadnienie prawne związane ze świadczeniem ubezpieczyciela w odniesieniu do ubezpieczenia majątkowego.

Wyjaśniamy dodatkowo, że całość zagadnienia odnosi się do aktualnych przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610) – zw. dalej: „k.c.”.

Teza nr 1:

„Źródłem powstania stosunku prawnego ubezpieczenia jest umowa zawarta między ubezpieczycielem i ubezpieczającym, do której dochodzi po złożeniu przez ubezpieczającego oferty (wniosku ubezpieczeniowego) określającej warunki ochrony ubezpieczeniowej i jej przyjęciu przez ubezpieczyciela. Stosownie do art. 807 § 1 k.c., przepisy tytułu XXVII k.c. poświęconego umowie ubezpieczenia zawierają normy o charakterze iuris cogentis. Określenie praw i obowiązków stron umowy ubezpieczenia innych niż wyraźnie, pozytywnie unormowane w bezwzględnie obowiązujących normach przepisów tytułu XXVII księgi III k.c. pozostawione jest samym stronom umowy, które mają, w granicach wynikających z art. 3531 k.c., swobodę ukształtowania treści kreowanego przez nich stosunku prawnego. Strony dobrowolnej umowy ubezpieczenia mienia – a taka umowa łączyła powoda z pozwanym – mogą skutecznie zastrzec w jej treści określone obowiązki, których wykonanie przez ubezpieczającego służyć ma ochronie uprawnionego interesu ubezpieczyciela zagrożonego zdarzeniem objętym ryzykiem ubezpieczeniowym.”.

Teza nr 2:

„Rażące naruszenie interesów konsumenta – jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z 13 lipca 2005 r., I CK 832/04 – można rozumieć jako nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym. Natomiast „kształtowanie praw i obowiązków (stron) w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami” to tworzenie przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową stron takiego stosunku. Obie wskazane w art. 3851 § 1 k.c. formuły prawne służą ocenie tego, czy standardowe klauzule umowne zawarte we wzorcu umownym przekraczają zakreślone przez ustawodawcę granice rzetelności kontraktowej twórcy wzorca w zakresie kształtowania praw i obowiązków stron konsumenckiego stosunku obligacyjnego. Wspomniana rzetelność kontraktowa podlega analizie w konkretnym stosunku obligacyjnym z konsumentem.”.

Teza nr 3:

„Zgodnie z art. 805 § 2 pkt 1 k.c. świadczenie ubezpieczyciela w ubezpieczeniu majątkowym polega na wypłacie określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku. Suma ubezpieczenia wyznacza przy tym górną granicę odpowiedzialności ubezpieczyciela, nie stanowi natomiast kwoty, której wprost może zażądać ubezpieczający bez wykazywania rozmiaru szkody, jaką poniósł wskutek wystąpienia zdarzenia szkodzącego. Świadczenie będące odszkodowaniem ma co do zasady zmierzać do przywrócenia w majątku poszkodowanego stanu sprzed wyrządzenia mu szkody.”.

Podsumowanie

Zagadnienia związane z umowami ubezpieczeniowymi często budzą uzasadnione wątpliwości, kontrowersje oraz spory. Wszelkie spory związane z Towarzystwami Ubezpieczeniowymi wymagają każdorazowej wnikliwej analizy prawnej. Za każdym razem warto jest skorzystać z pomocy wyspecjalizowanych pełnomocników, którzy doskonale znają realia prowadzenia takich sporów. Zachęcamy do nawiązania z naszą kancelarią bezpośredniego kontaktu w zakresie ochrony interesów prawnych i finansowych przed (często bezprawnym) działaniem Towarzystw Ubezpieczeniowych.